Bernat Sarrieu : PIRENO idèio d'Alan Broc

.



Bernat Sarrieu (1875-1935) escriguè belcop d'obros en parla de Banheros de Lushoun. Demié guessos dos obros qu'aun de titouls que se semblou mas que chau pas counfoundre: Era Pireneïdo, obro de la maturitat, de mai de 32 000 vers, que counto lei guerros legendàrios entre Bascous e Coumengés, ammé l'istòrio d'amour entre la sorre del rèi coumengés e lou capiòu di Bascouns.

- Pireno « tragedió imitado des tragediés elleniques »

Es una tragèdio ounde li persounatges parlou en parla de la vau de Lushou, e lou cor de las drollos chanto en parla de la vau vezino. (E chanto vertadièromen puèi que Sarrieu coumpousè també la musico.)

Aquelo obro brilhanto sentis soun licean de grèc anciô. Es uno obro de jouventut, que d'un soul cop d'alo, vòu crea un coumengés literàri, coumo Racino avio creat lou francés tragique.

Pireno, filho d'un rèi de las Pireneios, adoubo la recepciou d'Erculo qu'es anounciat. Afano lei sirventos.

(Lou parla de Lushoun es plô vezi de lou d'Aran e la finalo -o del femini i passo à -es al plurau)

Alan Broc

0+0+0+0+0

Pireno

proulogue

PIRENO
(dessus edj escalè ded palai, que s’adreço à serventos)

O goujatos, hèt lèu : ja i end port arribado
Era floto d’Erculo edj eròs, anounçado
A guèit dìos a per io de sos naus ; ja i ei nat
Ad deuant ed men pay Bebrits ; mès coumandat
que m’a d’aparia tout, que-s trobe tout en plaço
T’aunoura ’dj estrangè, que cau que viste hasso !

Ajudat-me, ùitat : escroumbat ed laguens ; (= bagajat lou dedin)
Hèt vi ’nna galerio (premou qu’auem bèt tens) (= fajat veni dien la galario)
Aquéris trones d’or ta ’dj arrèi e ta’d brave ;
Aquiéu ad mièi brilhant, andus que pouiran cabe ;
As lous pès, ta ’scouta lous paraulos à dret,
Jou que m’assietarè dessus aqued banquet.
Nham, va bien tout acrò, neuriço ?

ERA NEURIÇO

O Pirenoto,
Tà qué-t tentes atau ? Despus qu’era prauboto
de ta mai ed dishèc à jou, nou-m brembe pas
qu’ajo vist ed ton cor tant coumo goé tenta-s. (= se demingra coumo uèi)


PIRENO

O neuriço, premou que nou-i cat soent poussibble
De’rrecebe acitau un eròs embencibble
Coumo’ quech : qu’en pantesho er’ amo moi déjà !
Sus ed sieu frount, que déu io glòrio lugreja
Divino à ço qu’on dits, mès que tout ja l’admiri.

(Es goujatos ded cor qu’arrìben tout just ded coustat dera carrèro, ped pourtau aubèrt, e que s’en van ded coustat ded casau, aount es groùpen.)

Mès qué véi en courtelh, neuriço aro que’m viri ?
Touto questo juentut, hourastèro e que créi
qu’apercebí pertant jadis, di-m se qu’ei !

ERA NEURIÇO

Es hilhos, tè, que soun deds chèfis des Aunèdi, (= lis Ounesians)
Es drolles des de Sos, e’s tòios des Biarnédi,
Es amigos qu’auies en ço des Bigourdâs
dabb es bedios, mès près, des bordos des Cerdâs

(= ammé lei vezinos, pròchi, dei bòrios di Cerdanhòus)

PIRENO

Mès quin dounc an goudat pes mountanhos sauvadjos
(= Mès coumo dounc aun gausat per lei mountonhos sóuvajos)

Gaha, sèns aué pòu de lous bèstios iradjos
E ded dragoun que va pes serres descadiat ? (= descadenat)


ERA NEURIÇO


Hè ! qu’an hèt ed grand tour pes planos, qu’an passat
Pes vats, e pes camis que nou-èren cap souletos.
Aro’s lous soets que-v von presenta, s’ac permetes.

PIRENO

Siat bienvengudos, sors, en noste antic palai.

Irous d’èsse auvernhats, fièrs d’èsse un poble lhibre,
O charo terro d’oc ! veiren ta resplendour
Tant que poudrò sourti de ta glèbo un Felibre
Per prouclama la fe, l’esperanço e l’amour !