lundi 30 septembre 2013

Jasmin : LOUS AOUZELS BOUYATJURS - 1833 -





LOUS AOUZELS
BOUYATJURS

ou lous Polonès en Franço


1833

Sèn d'aouzelous tout criblats pel l'aouratge;
Frays, ché bous-aou, bouta-nous à lassès!
Un paou de blat et dus brens de feillatge
Nous suffiran, se praci nous boulès;
Fugèn del Nord lou tyran en furio,
Recebè-nous! bous faren pas pouchiou;
Sèn touts d'aouzèls malhurous, sans patrio,
Que l'Aiglo négre a cassat de lur niou!

— Benès amits! faren qu'uno famillo;
Mais, diga-nous, qui bous a defenduts?
— Digun! digan! pioulàben dins nostro illo,
Lou quite Poul nous a pas entenduts.

Tabé, de l'Aiglo à las griffos impuros,
Touts, presque touts abèn sentit l'arpiou;
Mais, ll'abèn fèy de tan fortos blassuros,
Que de soun sang a trempat nostre niou!

— Amits, restas, et dins nostros campagnos,
Repaouza-bous en touto libertat;
Dins uno crôzo abèn nostros espragnos,
Sès malhurous, boun dibèn la mitat;
Partatjaren lou glout de la rouzado,
Lou gru d'hibèr et lou frut de l'estiou;
Et beniren jusqu'à la destinado,
Se bous troubas hurous dins nostre niou!

Atal dizion: quan, al brut de tymbalos,
Un Aiglo blanc, al mitan d'un crun d'or,
Parey, se masto, oubro sas grandos alos,
Et lous y crido: - Aouzèls, nou souy pas mort!
 Que moun drapèou, biste, se dezentèrre!
 Lou sang bien lèou coulara coumo un riou;
 La Libertat bay lança soun tounnèrre,
 Et mous aouzèls tournaran dins lur niou!


*+*+*


samedi 28 septembre 2013

J. Tellier : UNA COUFESSIÈU DE MATIVOT





UNA COUFESSIÈU DE MATIVOT 
 

Matiù, sacristan de proumièra,
Pourtant la crous, ou la bandièra,
Per fa plase au capelan
Coufessava quatre fes l'an.
Aginoulhat davans la grilha,
De sous defaus fasiò la trilha.
Es un traval qu'èra lèu fach
Sièguent toujours mêmes pecats.
Lou capelan que s'en musava
Lou repreniò quand n'en sautava
E sans jamai una questièu
Ie dounava benedicièu.
Or, un boun jour, sanjant de luna
Fèt de questièu, n'i-en pausèt una!
Vous ie dis a brula-per-pount:
— De menti pas fai la proumessa,
Qual bièu lou vi blanc de la messa?
E-be Matiù respondes pas?
— Se me parlas, parlas trop bas!
— Noun crentes pas la reprimanda,
Respond sul cop à la demanda?
Qual à bigut tout lou vi blanc,
De la messa, dau capelan?
— A part que vengue de la plaça,
Sioi vengut sourd couma becassa
Car per ma fe s'ausis pas res
Venes aicis, e lou veires!
Per saupre enfin ço que se passa
Chacun adounc, sanja de plaça
E sans tardà nostre Matiù
De soun ritou prend la questiù:
— De menti pas, fasès proumessa,
Ma Margotoun, qual la caressa?
E-be Moussu! s’ès vengut mut?
— Parles? ai pas res entendut!
Acòs quicon que per lou creire,
Cal per ma fe lou poure veire!
— Vous hou vau dire un pauc pus fort.
Ambe Margot, qual es d'accord?
— Estre vengut sourd de la sorta!
Vite Matiù doubris la porta,
Lou diable nous joga lou tour,
Coufessaren un autre jour!

D'ount ven acò? Ai negre pèu
E barba blanca couma nèu!
— La maissa acò noun se countèsta
A travalhat mai que la tèsta.


*+*+*


jeudi 26 septembre 2013

A. Langlade : Paisage






Paisage

Au moure la sang garinada;
Fourfouilhou fins à la boussada.
O! cavalisca o! qu'acò's lai!
Embe vostr'ore gouludije,
Fases veni lou regoulije
O! moustrouses! N’i a pas proun? mai?

A, boutas! Per qu'acò finigue,
Cau que l'ossalha se rousigue,
Tendouns e crouncidèla, enfin,
Embouiricas fins à la goula,
Fauta de car ou de mesoula,
Lou rebonnis aguet'na fin.

L'ome e la bestia an fach sa passa,
Ara qu'an de tout a la lassa,
Afalenas, tiban l'artel
Subre la grava ensanousida,
Lous cors pelus fan la dourmida
Ben a la raja dau sourel.

Lou sourel de sa cintra a pres la devalada;
Sus la plana brausida, en sous rais de galis,
Esperlonga, plan plan, l’oumbra desparaulada
Dau vertuous aubran, que de la valounada
Escalabra lous piocs, lous envouta et coubris.

Traitousas afourests ounte la sauvajina,
Sadoulada de car s'amaga tout lou jour;
D'ount la nioch n'en sourtis ourlanta de famina,
Que per s'apasturga, car res mai l'interessa,
Res que la grand mangia, e, per escas, l'amour.

Bouscàs espetaclous; aubran d'estampadura
Moustra, estranja brancun sans meu, sans flous;
Erbages sans parfum: la sauvaja natura
N'a pas encara enfantà las flouses, la parura
Ni l'aucèl, ni l'abel ni lou fruch agoustous.

Sus lous pins, sus lous is à loga d'aucelina
Las, ratapenadassa agripounan sous crocs
De branca en branca, andan la charnèga mounina
A la cerca d'un fruch que n'a res que la mina,
Tal que gala, pignoun, data amar et tout clos.

De la cadoula, alin, que raseja las pradas,
Ount trevoun crocodils, erbassiès ped fourcat,
N'en vert, a belas fes de plagnuns, de beladas,
De siblamens de serp au lioc de bresilhadas,
Tout grèu, ruste e sauvage e per estoumacà.

Lou sourel de sa cintra acaba l’enregada
Escampan sus lous trucs, lous darnies lamps de fioc,
L'oumbra s'escurecis per coumba et valounada,
Quand lous aubres dau bosc an la testa enflambada
Couma se l'incendia abrasava lou piochs!

Mema quand lou tremoun l'engulis dins sa maissa
Sous lamps van lancejà couma lou d'un voulcan
Sus lous nivous clarins, rebutan dins la baissa
De trelusens dardais retrasen a'na raissa,
A ‘n reves maien qu'espousca dins lous camps.

Es l’oura qu'a passets lous erbassiès caminoun
Devers lou rescoundoun, entre lou feuge aubre
La coussouda et boulets et palmiès que boufinoun
Aderen lou fiolhan; pioi de cops rebecinoun
La testa, en agachan de vers lou mounumen.

D'amounte, tout escas, ausissian la chamada
D'ounte n'es davala de cassaires furouns
Qu'an fach chaple de tout de que cour trepa e viuda
Pas pou! pas pou! amount l'ome fai la chaumada
E l’oura a pas souna das ourses, das liouns.

De liauses vesprals de vès lou larg flambejoun
Sinne d'una nioch canda e calou per deman
Quant tout d'un'cop das piochs, qu'alin ara negrejoun
Fusa una grand'lusou que lous iols n'en neblejoun
Un long bram de suspresa esclafis per l'escamp.


*+*+*

mardi 24 septembre 2013

N. Dal Falco : Tragreras + Tartaruga - Prosa & poesia





Tragreras 
(a sud di Tamanrasset).
 

Avevamo dormito dentro un cerchio di rocce, ai bordi dell'altopiano, tra pareti di arenaria che sotto il sole, di ora in ora, diventavano sempre più nere. Sembrava un castello, una corte monumentale con due porte. Quella d'uscita, al lato opposto della pista, era ingombra di dune.
 Risalendole, si entrava in una valle sassosa ricoperta di sabbia fine. Su quel terreno, i sandali facevano un rumore di carta stropicciata. L'aria calda e immobile raddoppiava il silenzio.
 Senza accorgercene, ci eravamo messi a camminare lentamente in fila indiana; davanti Ibrahim con il suo passo leggero, dietro Mustafà senza turbante. Il figlio del touareg e l'arabo della costa. Il forte riverbero faceva tenere basso lo sguardo.
 Dopo circa mezz'ora trovammo l'oued. Sulle sponde, quasi scomparse, un tempo cresceva il papiro e grugnivano gli ippopotami. Per terra si notavano delle tracce di lucertole che andavano da un cespuglio all'altro. La magra vegetazione, i mucchietti di sassi e la sabbia pettinata dal vento dovevano apparire ai loro occhi come un mondo complesso.
 Passeggiammo sempre a testa bassa, affascinati da niente, dai minuscoli detriti, dai frammenti di quarzo, vagando senza pensieri. Ibrahim no, lui girava fermandosi spesso, muovendo la sabbia col piede e chinandosi. Quando ritornò teneva in mano alcune punte di freccia: una verde topazio, provvista di alette, le altre bianche, trasparenti.
 Anche Mustafà aveva un suo tesoro fatto di pezzetti di ceramica, decorata con motivi ripetitivi, quasi un'arcana enumerazione. Ci guardammo in faccia scoraggiati; eravamo passati negli stessi punti senza vedere nulla, con piedi ed occhi di piombo.
 Alla fine s'alzò il vento, immediatamente scese come una foschia e ogni ulteriore ricerca di reperti neolitici venne abbandonata. Ci volle più di un'ora per tornare verso il cerchio di rocce, con gli occhi arrossati e il naso pieno di sabbia. Per la seconda volta Ibrahim scoprì qualcosa.
 All'ombra di un roccione cresceva un arbusto metà secco e metà carico di frutti violacei, simili a peperoncini. Ne prese uno, lo ruppe in punta e fece cadere una goccia di latte nell'occhio destro. Ripeté l'operazione con il sinistro. 
Ci guardò dolcemente e disse: « Voulez-vous du collyre ? ».


*+*+*




Tartaruga



Lenta scacchiera
Che muove la partita:
Spavento del mondo
(Trovarti rovesciata)

Disdegni l’anguria
Ma non la pesca tabacchiera
Rossa di scintille e gorghi
Gialli di metallo

Mentre il giardino affabula
S’inchina da par suo
Ai versi di cornacchia

Alle cadute verticali
Ai tonfi in mare
Di pigne aperte e chiuse

Rintani al secolo la testa
La daga del tuo becco

 



dimanche 22 septembre 2013

J. REYNAUD. : IDILO




 Francis Picabia 
Idylle
1927


 *+*+*



IDILO 



Amaire de la soulitudo
Pèr entreteni mi pantai,
Au founs d'uno coumbo ramudo,
Long d'un valat, ai l'abitudo
D’ana souvènt... Au mes de mai,

Un bèu jour, coume d'ourdinàri,
Seguiéu la draio long dóu riéu,
Dedins la coumbo soulitàri,
Aquèu refuge salutàri
Pèr un sounjaire coume iéu.

De vers trenave uno courouno,
Quand, à-n-un cantoun dóu camin,
Vèse parèisse uno chatouno
Qu'aurias di Venus en persouno
O tout au mens un serafin.

Aquelo vesioun adourablo
Empourtè ma malancounié;
— D’ounte me vèn, fiheto eimablo,
La souspresso tant agradablo
De toun rescontre? — Lou móunié

Nous adus pas nosto farino.
Vai au moulin, m’an di mi gènt.
— N’en vas querre sus toun esquino?
— Oh! noun; à l’ome de Rosino
Vau dire d'èstre deligènt.

Davans aquelo bello chato
Sariéu resta 'n countemplacioun
D’ouro de tèms, mut, coume un mato.
Mai, em'un sourrire que flato,
Elo me leisso en refleissioun.

Dedins moun amo ablasigado
Un rai de divino clarta
Penetrè.... Despièi, ma pensado
Dins l’estàsi s’estènt aussado,
Cante l'idealo bèuta.

 

J. REYNAUD.



*+*+*







vendredi 20 septembre 2013

A Roux : SÉNT-FIRMINT ET LI MIASSET




SÉNT-FIRMINT ET LI MIASSET

Aime pas barrula trop liuèn de moun nisau !
Lou chaffaret di vilo e festo espetaclouso...
Malasso que noun saï, ma testo me faï mau.
Mai Sent-Firmint ie plai à moun âmo crentouso
Le vôou, manque pas gaire, ô per ma fes vesès,
Le vôou touti lis an à la Fiéro d’Uzès.
Aquel jour recalivo un pau de moun enfanço...
La veio dourmiéi pas, pantijave souvent,
M’abihave en camin per pas perdre de tém.
Ma maire, bono maire – ò terro siegue lesto ! –
Me baihavo aquel jour, mi braiho de velous,
Moun pu poulit capél, ma pu poulido vesto,
Quaouqui soou escoundu, piéi un poutoun ben dous.
Avan de me nana, me disié vejo, escouto :
Oumen fai attençioun ou gros glù dou Moutas.
Vers l’Amiral Dubrueys, tèn-te lieuén de la routo,
Tén-te liuén dou Bestiau e meinajo ti pas.
Sus aco di partiéi, en sourtén de la porto
Que ma vido éro bello ! Bon diou qu’ére countent !
Pus rén poudiè aparia pariéiro joio forto...
Ere Rei, Presidént, Emperaire tambén.
Sautave, courrissiéi, n’en fasièi de cambado !
Quand visquesse cènt an, amai dautris annado.
Jamai oublidarai un tant bon souveni.
Jamai s’escrafara tant poulit jour beni.

Un oureto e pas mai ere gandi i barraco,
E badave davan li jougaio, couquin !
Cresegues pas belèou qu’aco siégue uno craco. 
Es à la Font di Auco, n’iavié lou plen camin
D’aganlo, de bouduffo, de pistoulet de bos,
De siblet de dous sôou, de coutel de siéi liard,
De baga, de poupéio e riban se n’en vos !
De roubinet de bouï e de pantèn piliard.
Daqui i Coumedia, eilaï vers li Caserno,
Costa pas que dous sôou, dous sôou per lis énfant,
Rampèloun li tambour, e lou mounde sensèrno
Per véiro li colosso, li nanet, li jiant.
Piéi, li miasset éroun d’aquel époco.
Li miasset de Sént-Fermin,
O, O quéroun bon, couquin !
Eroun de blàtrama, éroun de coco !
Plega dins une fiého de coulet,
Ah ! li boustifaihavo lou Rousset.
La marchando pertout li bramavo...
Touti coudet sortoun dou four.
Ma pàuro Grand me recoumandavo
De n’ién pourta un aquel jour.
Quand lou souér vesié qu’arrivave,
E que lou miasset ie baihave,
Soudis : moun drole vén de tus,
Ve lou mete pas is enchéro.
Ah ! ma pàuro Grand es en terro,
E li Miasset ie soun pas pus.


Albert ROUX


*+*+*

mercredi 18 septembre 2013

F. SAVINIAN : - (estr.LIOUNIDO, fin dóu Cant III.)




Riéutor, 
lou Troubadou




Au festin dóu Capitòli après la proumiero vitòri
 di Prouvençau sus li Mouro.



Bèn se capito alor, qu'avengu dis Aupiho,
Guerrejavo à Toulouso un troubaire galant;
S'aubouro au moumen que fam e set soun calan;
Avié lou canta dous tau qu'un vounvoun d'abiho,
O de-fes brounzissènt coume lou fièr mistrau.
Ude ié vèn afable: — Aro canto-nous fraire,
Lou chamous de ti ro, la glòri de l'araire,
O, se vos, li pastre de Crau.
 
Eto, Riéutor, dous cop, noun se lou fai pas dire;
Duquesso emai segnour agradon si salut,
Dins un prefound silènci escouton lou lahut
Que tresano e fernis. An, dau! que se n'en tire
Lis acord de la santo e puro liberta!
Dóu troubaire ispira, l'armouniouso lengo,
La voues que tant souvènt li cimo e li valengo,
Simplo o sublimo, avié canta.
 
Mai enauranto encaro, à la noblo acampado,
Ansin largo soun cant: — Liuen di draiòu batu,
Amount, pereilamount, sus li serre perdu,
Mounte l'aiglo quilant de-fes pren la voulado,
En pas e libramen trèvo lou gai chamous;
Éu s'abéuro quand vòu à la font que cascaio;
E vai sèns treboulun quand lou soulèu dardaio
Paisse lou baucas óudourous.

Quouro de l'astre-rèi lou palais s'empestello,
E l'aureto souspiro i fendasclo di baus
O dintre lou margai ventoulo sèns repaus,
Lou proumié, de la niue vèi lusi lis estello.
E lou chamous s'espaço; e, coume un fouletoun,

Ebria de sentour, sus soun trone d'auturo,
De milo e milo biais festejo la naturo.
E dins un rai béu si poutoun.

Qu'es gentiéu! Qu'es urous! Mai en aqueste mounde,
Souvènt d'acò n'i'a proun pèr eimouda li plour.
D'ounte vèn que se mord sus lou pessègue en flour,
E que l'enfant, leissant lou tavanas inmounde,
Casso la cecindello au courset de damas!
Di serre, oste courous, brave chamous, pecaire!
Dins soun esblauvimen veses pas lou cassaire
Qu'emé si leco sort dóu mas?

Agusado de fres, si sageto soun lèsto:
Pèr bonur, à cènt pas, lou chamous l'a senti;
Sus li plus àuti cimo a subran reboundi.
Courre, cassaire, courre! acoussejo à la lèsto
Lou réi di blanc cresten; auriés pu lèu l'uiau
Qu'au gros de la chavano escleirejo li roco...
Fugis lou chamousset, i baus rede s'acroco;
D'erbeto primo e de caiau.

Soun reiaume embauma contro tu lou recato,
L'alabre coussejaire es tourna vergougnous,
E lou reveiran plus i roucas baragnous.
O pople dóu Miejour, toun astre noun s'acato;
A la cimo emplana, libre demouraras;
More, de toun païs quau toco à la centuro
E sèmpre ami de Diéu, nòvi de la naturo
Vers l'Infini t'aubouraras!

Souto l'ispiracioun tresano la sesiho.
S'es teisa lou lahut e la voues s'amudis;
Lou lausié d'Apouloun sus lou front trevadis
Dóu bèu cantaire, esbriho; e tu pièi,Pouësio,
Pèr mai d'abelimen, delicado, as baia
Ti joio e ti rampau di man de Celinoro.....
Au lustre a sucedi l'oumbro dedins, deforo.
La som à soun tour vai regna.




LIOUNIDO, fin dóu Cant III.
F. SAVINIAN





*+*+*


lundi 16 septembre 2013

F. Mistral : traduction La Genèsi - CHAPT 3 - La tentacioun e la casudo.





CHAPITRE III
 
La tentacioun e la casudo.


1. Mai lou serpènt èro lou plus fin de tóuti li bestiàri qu’avié fa lou Segne Diéu. E diguè à la femo: “Coume vai que Diéu vous a óusserva de noun manja de tout aubre dóu paradis ?”’
 
2. La femo ié respoundeguè: “De la frucho dis aubre que soun dins lou paradis, n’en manjan.
 
3. Mai d’aquelo de l’aubre qu’es au mitan dóu paradis. Diéu nous a recoumanda que n’en mangessian gens e que la touquessian pas, se voulian pas mouri.”

4. Mai lou serpènt diguè à la femo: “Riscas pas de mouri de mort,
 
5. Car Diéu saup proun que, quouro que n’en mangés, vòstis iue se durbiran; e sarés coume de diéu, sachènt lou bèn e lou mau.”
 
6. La femo veguè dounc que l’aubre avié de fru bon pèr manja, e poulit à l’iue, e que fasié gau: e culiguè dóu fru, e lou mangè; e n’en dounè à soun ome, que n’en mangè.
 
7. E fuguèron dubert sis iue de tóuti dous: e coume couneiguèron qu’èron nus, courdurèron de fueio de figuiero e se faguèron de centuro. 

8. E coume ausiguèron la voues dóu Segne Diéu qu’après miejour, quand l’auro boufo, èro pèr orto, Adam e sa mouié, pèr se leva de davans Diéu, s’escoundeguèron au mitan de l’aubriho dóu jardin. 

9. E lou Segne Diéu sounè Adam, e ié diguè: “Ounte siés ? ” 

10. Aquest faguè: “Ai ausi vosto voues dins lou paradis, e ai agu crento qu’ère nus, e me siéu escoundu.” 

11. Diéu ié diguè: “Mai quau t’a fa counèisse qu’ères nus, franc que d’aquelo frucho, que t’aviéu defendudo, agues manja ?” 

12. E Adam diguè: “La femo, que m’avès dounado pèr coumpagno, m’a douna de la frucho, e ai manja.”
 
13. E lou Segne Diéu venguè à la femo: “Perqu’ as fa ‘cò,-Elo respoundeguè: “Lou serpènt m’a enganado, e ai manja.”
 
14. E diguè lou Segne Diéu au serpatas: “Pèr-ç o-qu’as fa ‘cò, maudi siegues entre touti li bestiàri e animau de la terro! Te rebalaras sus toun piés, e manjaras la terro tóuti li jour de ta vido.
 
15. Metrai d’enemista entre tu e la femo, entre ta raço e la siéu raço: elo t’escrachara la tèsto, e cercaras tu-meme de la pougne au taloun.” 

16. Diguè peréu à la femo: “Iéu multiplicarai ti magagno e ti jassino; enfantaras de fiéu dins la doulour, e souto lou poudé de toun ome saras, e éu te douminara.” 

17. Pièi diguè à-n-Adam: “Pèr-ço-qu’ as escouta la voues de ta mouié e qu’ as manja de la frucho, que t’aviéu defendu de n’en manja, es maudicho la terro dins toun obro; à forço de travai n’en tiraras toun viéure, tóuti li jour de ta vido. 

18. Te jitara d’espino emé de cauco-trepo, e manjaras l’erbo dóu champ.


*+*+*


 

samedi 14 septembre 2013

A. langlade : LOU PIN E LOU CANIÈ






LOU PIN E LOU CANIÈ



A CAMILLE LAFORGUE



Un pin, amount dins las garrigas,
Dempioi belèu cent ans e mai,
Maugrat lous quatre vents e sas rustas coutigas,
Viviè, creissiè, nautàs e rede que noun sai;
En mema tems, sus lou bord de la lona,
Enracinat dins l'aiga, un ploumet chaca grel,
Un bèu caniè pimpava lou sourel.
La natura qu'en chacun dona
E seloun qu'es, gaubi, força, desart,
An eles dous avié fach bona e larga part.
Dau tems qu'un, de soun tes, dins lous aires dardalha
Sous jets ramuts, linges e fiblarels,
Que dins l'estanc lou farot se miralha,
Brandant au ventilhou sous prims e blancs cimels,
Ailamoundaut lou rei das causses,
Entre mitan das verts abausses,
Dins lou ciel linde alarga, magestous,
Soun cap negràs, inmense, espetaclous.
Jout soun oumbrassa refrescaira,
Qu'à soun entour roda e s'alaira,
Que chaca prima espessesìs,
Dins soun brancun sarrat, dins sa rama eternala,
Aubret, floureta, aucelou, nis,
Avien souploch e bona cala
Contra la blaïnada e lou frech e lou caud.
Dounc, sus lou gres couma dins lou baissau,
Chacun viviè sa bela vida,
Oumbrant nosta terra espoumpida
Jout la gouverna dau bon Dieu.
Aco duret d'aquì qu’arriva un Vacairieu,
Talament fol que, dins la plana,
D'en magistrau ou tremountana,
Jamai s'era vist lou parié.
Lou pin, tout plen de galhardiè,
Sieis jours, sieis niochs, ten bandat, s'enredena,
N'a pas soun dementit. Milhou, dau fier testard
La sourna e pouderousa ourguena;
Que sembla un brounziment de mar,
Respond au bram de la countesta
Agarrida au tour de sa testa,
E n'agroussìs la senistra bourchou.
Mais lou setenc jour, dor la fin de la vesprada,
D'amout d'aut se derraba una grand maliciada.
Coufla de nèu, de grella e de frechou.
Jout soun esquich lou ventàs recaliva,
A vira-vòut de tout caire s'abriva,
E maliceja e corna à brandilhà lous trucs.
A nioch-falit, d'entre mitan das bruchs
E dau roundinament de la mala chavana,
S'auboura un inmense croussin,
Es, pecaire! lou paure pin
Que, brigoulat per sòu, cabana!
Lou lendeman, dins l'aire esperlucat,
Lou caniè, que la velha à tout cop s'amourrava,
Cranant, mougut, toussit, terra e limpun lecava,
Se rebecina, escardussat,
E, couma se de res noun era;
Pioi, espincha en amount e devista per terra.
A soun darriè badal, lou paure garrigaud:
— Es grand malur, s'ou dis, oui, mais aco ie cau.
Aquì ce que reven de tant tesà l'esquina;
S'aviè biaisat, cau s'amagina
Lous ans qu'encara auriè viscut!
Adounc lou ruste e fier jagut,
D'un soun de vos que raufeleja,
Respond: —  De vieure ansinda ai pas enveja;
S'aco t’agrada, per tus fas.
Countugna, zou, tant que vieuràs;
Clena à tout vent toun ossa linja e flaca,
Mais laissa està lou qu'es prou fort
Per voulountà pus lèu la mort
Que de mourrejà la boulhaça!

jeudi 12 septembre 2013

Sextius - Michel : LI REMEMBRANÇO - LES SOUVENIRS (bilingue)




LI REMEMBRANÇO 


Aro que sus moun front s'amoulounon ii jour,
Coume dins un mirau arregarde en moun amo.
l'a dins lou cor de l'orne uno vivènto flamo
Que n'amosson jamai ii vespràli brumour.

Lou revoulun dis an passo sus nosto tèsto,
Sènso rèn avali di pantai proumeiren. 
O !i pantai d'amour! o l'eternalo fèsto
Que, divin cantadis, trefoulis dins lou sen!

Fasès lou bèn, amas, jouvènt! L'amo es ravido,
Quand se retrobon pièi !i garbié 'ncaro fres.
Li souveni d'amour enflourisson la vido
Quau saup se remembra viéu sa vido dos fes.



*+*+*+*




LES SOUVENIRS 


Maintenant que sur mon front s'accumulent les
jours, comme dans un miroir je regarde dans mon
âme. Il y a dans le cœur de l'homme une flamme tou-
jours vivante que n'éteignent point les brumes du soir.

Le tourbillon des années passe sur notre tête, sans
rien effacer des premiers rêves. O les rêves de l'amour !
O l'éternelle fête qui, comme un divin bruit, chante
dans notre sein !

Faites le bien, aimez, jeunes gens. L'âme est ravie
quand se retrouvent ensuite les gerbiers encore frais.
Les souvenirs d'amour ornent de Heurs la vie. Qui sait
se ressouvenir vit son existence deux fois.


*+*+*

mardi 10 septembre 2013

Nicola Dal Falco : Miti ladini delle Dolomiti – Le Signore del tempo




Miti ladini delle Dolomiti - Le Signore del tempo

Prosegue la rilettura e riscrittura dei Miti ladini delle Dolomiti, iniziata con Ey de Net e Dolasíla e condotta su un doppio binario, letterario e saggistico, da parte di Nicola Dal Falco e di Ulrike Kindl, docente di germanistica all’Università Ca’ Foscari di Venezia.
Dopo la storia della caduta del regno di Fanes, preceduta dal racconto di Lidsanél, che ne rappresenta la più recente variazione sul tema e il vero antefatto mitico, costituito dalla vicenda di Moltina, il libro si era fermato a narrare dei Tre figli del Sole.
Ora, con il secondo volume, si riprende il filo della narrazione da ventuno storie, divise in tre sezioni di sette racconti, dedicate alle Signore del tempo. Signore che l’immaginazione carica di gesti e di prerogative diverse: le Regine, le Spose, le Parche a seconda del momento e dell’esito dell’incontro.
Il nuovo libro, Miti ladini delle Dolomiti – Le Signore del tempo, sempre edito da Palombi Editori in collaborazione con l’Istitut Ladin Micurà de Rü, continua ad alternare il testo letterario di Dal Falco con le glosse e il saggio Nei Labirinti del tempo della Kindl, descrivendo il rapporto tra fato e destino, identificabile nel modello della triplice dea, su cui si regola l’alternarsi
della luce e dell’ombra, l’ascesa e la caduta e, in definitiva, il cammino dell’anima attraverso la cosiddetta «gran passione» che la conduce a passare e ripassare il confine delle sette montagne di vetro, a scendere sulla terra e a tornare, poi, alla luce che l’ha generata.
I ventuno racconti, riuniti nel secondo volume, dedicato a i Miti ladini delle Dolomiti, scandiscono il ritmo sacro delle Signore del tempo che hanno potere sulle tre età dell’uomo e del mondo.
Nel loro aspetto di Regine, Spose e Parche srotolano ineffabili il gomitolo che permette di orientarsi nel labirinto dell’esistenza. Ma ad ogni incontro, il tempo chiede il giusto compenso, un tratto di filo che, avanzando, né si consuma né si rompe.
C’era e c’è un luogo dove il mistero del tempo era narrato in forma mitica. Quel luogo sono Le Dolomiti.

Il primo volume, Miti ladini delle Dolomiti – Ey de Net e Dolasíla di Nicola Dal Falco con le glosse e il saggio Raccontare le origini di Ulrike Kindl è edito dall’Istitut Ladin Micurà de Rü e da Palombi Editori, Roma 2012
 
.


Miti ladini delle Dolomiti – Le Signore del tempo di Nicola Dal Falco
con le glosse e il saggio Nei Labirinti del tempo di Ulrike Kindl

foto di Markus Delago

*+*+*

Istitut Ladin Micurà de Rü
www.micura.it

Palombi Editori
www.palombieditori.it

*+*+*

Roma 2013
pagine 208
15 euro

vendredi 6 septembre 2013

Louis ASTRUC - LI CASCAVEU



 

LI CASCAVEU

O jouinesso fouligaudo
Que vèi tout chimarra d’or,
Jouinesso que sus la faudo
De l'inchaiènço s'endor,
O jouinesso sounjo-fèsto
Que crèi pas meme au toumbèu,
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Li miòu, alin dins la plano,
S'encaminon acoubla
Sout lou vèspre que debano
Ensournissènt li bèu blad;
Dins si mirau trais soun rèsto
Lou grand soulèu mourtinèu...
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Amigo de moun jouine age,
Ami de mi proumié pas,
Coume van li calignage?
Eh! bèn, me respoundès pas?...
Mis auriho à'scouta lèsto
Auson coume un clas crudèu,
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Dins aquest siècle de lume
Cadun se crèi lumenoun;
Tóuti soun mar, degun flume,
Cadun porge sa resoun.
Lou plus fort, dins li countèsto,
La maroto es soun simbèu...
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Que de chin dintre lou mounde!
Chin subre de pedestau,
Chin rascous sout l'or inmounde,
Chin qu'enràbion li cor aut.
Ome dóu las quau t'arrèsto
Emé toun blu toumbarèu?
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Dins li lèio souloumbrouso
Dóu Pradò paradisen
Que de fièris amourouso,
Iruge fres e rousen!
Autant la bourso es ounèsto,
Autant lou cor es vueje, éu!...
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Lou riche, dins la carriero,
Camino en brulant lou sòu
Pèr noun aussi la preiero
D’aquéu balaire espagnòu.
Lou tambour de basco embèsto,
Pèr manja vènde-lou lèu.
Ai de cascavèu en tèsto,
Ai de cascavèu!

Esquiròu que vires, vires,
Toun cascavèu fènt canta,
Es de-bado que souspires
En belant ta liberta:
S’ères chinas de batèsto,
Loup ferouge, lioun bèu,
Sariés libre. Oh! dins ma tèsto
Que de cascavèu!



Louis ASTRUC

 Lou Jacoumar - 1901 - Avignoun
.

mercredi 4 septembre 2013

N. Dal Falco : Barboncini + Accontentarsi - 2 poesie





Accontentarsi

Al
caffè
delle dame,
il rosso ed il nero.

Suadente epifania,
sboccio,
un timbro profano
di cose divine,

mimando una stanza,
un luogo d’intese.

Non mi serve molto,
un po' di vino,
e ancor meno,
mi basta la luce
del vino,

il perdono
che della curiosità
è un dono,

qualche storia
da ripetere
e quelle strette
al cuore;

poi,
gambe e braccia abbandonate;
la mezzanotte
che suoni
ad ogni ora
o quarto d’ora…

risate serie
e un correre lieve
di carezze.


*+*+*
 
 



Barboncini


Degnanti disprezzo,
insalatiere,
fumetti verbosi,
stracci di pizzo,
scatoline musicali,
tosate aiuole di cacchine,
simpatici stentorei,
cadetti incipriati
e padrone così così,
a bagnomaria,
acciottolanti, rughette,
unghioni nei ditoni,
occhiali fumé.
Liberate i barboncini
e i lungolaghi!

lundi 2 septembre 2013

Peireto Berengier : Le Dictionnaire illustré du village de Provence - Saint Martin de Castillon - Luberon la Montagne

Le Dictionnaire illustré du village de Provence
- Saint Martin de Castillon -
Luberon la Montagne

Couneissèn proun l’autour, Andriéu Fulconis, rèire felen de Guihaume Fulconis. Avié deja publica un oubrage sus soun vilage en 1980. Talamen que capitè que s’abenè dins qu’un estiéu. Ié restavo que de se groupa à l’obro.  Soulamen, vaqui  qu’entre tèms avié agu idèio de tout nous dire sus soun aujòu e en 2005 nous regalavo emé : LOUIS GUILLAUME FULCONIS (1818-1873) Statuaire - Une vie d'amitié (Provence, Algérie, Normandie, Paris) e soun tant riche chapitre sus La Coupo !
Quàuquis annado de mai d’un travai achini e, vuei, nous pourgis uno nouvello versioun de l’istòri de soun vilage sènso ges de coumparesoun emé lou proumié tant pèr l’impourtanço que pèr la drudesso.
Lou titre causi : « Dictionnaire illustré du village de Provence », e noun  « d’un village de Provence » se justifico bord qu’aquel oubrage toco manto uno loucalita en deforo de Sant-Martin,  e, de tout biais, ço qu’es verai  pèr Sant-Martin l’es peréu pèr lis àutri vilage prouvençau, que siegue la vido religiouso, lis ativeta agricolo, li fèsto o lis treboulèri de l’Istòri.

Andriéu Fulconis nous baio aqui un testimòni de recouneissènço i generacioun que nous an tout lega e que bastiguèron lou terraire. Se foundo sus de tèste óuficiau o priva, sus li temouniage ourau di darriés « ancian » e tout ço que nous an leissa coume mounumen, restanco à pèiro seco, cabano pounchudo*, capello, etc. Aquéli testimòni, n’en tenié de famiho mai ié fauguè tambèn l’amista fisançouso de tóuti li Prouvençau rescountra en 60 an de recerco.
Cadun ié troubara ço que long di siècle fuguè la vido vidanto de nòsti davancié : travai, amour e peno, danso e jo, alimentacioun e medecino, gràndi pesto o guerro, etc.
Quàuqui chifro pèr vous apetega : Dins aquéu Diciounàri trouban : 282 intrado, 477 doucumen inédi sènso coumta li dis archiéu famihau o coumunau, 1190 ilustracioun (retra, pinturo de Ferdinan e Enri Pertus, etc.), un gloussàri de 521 intrado, un indèis de 2059 noum de famiho o de persouno, 1094 loucalita e 664 istitucioun, planto animau, eisino de touto meno, etc., d’esplicacioun tambèn d’un milié de toupounime e escais-noum.
Pèr agué mai d’entre-signe, sufis d’ana sus lou site www.fulconis.com.


Peireto Berengier


*+*+*

* Es l’óucasioun de ramenta que lou mot « bòrri » a pas sa plaço eici. Lou fau leissa i parisen. En prouvençau a un autre sèns, sufis de regarda lou TDF.

Le Dictionnaire du village de Provence - Saint Martin de Castillon - Luberon la Montagne d’Andriéu Fulconis costo 87 € e 10 € de fres de port. Lou fau coumanda à : André Pierre Fulconis, Grand Rue (Impasse de la Grand Rue), 84750 Saint Martin de Castillon.


*+*+*