mercredi 29 décembre 2010

S.A. Peyre : MOUN OUMBRO ME SEGUIS...

.

Pour bien finir 2010, Marsyas II ne pouvait faire moins que de conclure par une poésie de Sully-André Peyre...




FolonGras



MOUN OUMBRO ME SEGUIS...


Moun oumbro me seguis e seguisse moun oumbro,
Segound lou tèms dóu jour o la draio qu'ai pres,
O se tèn à moun las, — e moun desir se noumbro;
I'a 'ntre moun oumbro e iéu e i'aura jamai res.

Elo e iéu nous perdèn dins aquelo dis aubre,
Ounte siéu la driado esvalido adeja,
Uno formo de fum, d'esperanço e de maubre,
Que rèn a retengu, que res a cousseja.

De-bado caminant e de-bado alentido,
La niue m'adus rèn mai que l'aubo e l'escabour;
Moun alen s'es perdu dins l'auro e sa mentido,
Mi pèd soun caressa rèn que pèr li labour.

Aquelo terro roujo ounte moun pas s'aplanto,
Aquelo font secrèto, aquéu maset desert,
Lou perfum enganiéu de la póusso e di planto
E lou resquihamen, dins l'erbo, d'uno serp,

'Mé l'estelan crudèu, tant aut sus la niue basso,
Soun ma soulo coumpagno e moun bonur amar,
Mentre que tout revèn emé lou tèms que passo,
E que sèmpre Venus s'enauro de la mar.




.

Que 2011 sieguès se que voulès ...
Que 2011 soit ce que vous voulez...
Che 2011, sia quello che vuoi !

A l'an que vèn !!!


.

lundi 27 décembre 2010

Nicola Dal Falco : Vittorio

.



Questo bellissimo testo de N Dal Falco, mi fa pensare a Magritte ....







Vittorio


Guardando Vittorio che incede e sembra fermo, che incombe e fa una mezza giravolta, vien voglia di disegnarne l’orbita, il quotidiano tragitto.
Con la sua mole sferica, perfetta, riempie di assenza il resto del quadro, lo trasforma in fauci spalancate.
Tra lui e il mondo si misurano distanze siderali.
È circondato da un nulla capace di farlo galleggiare.
Un altro corpo, sconosciuto, di pari densità, lo trattiene su questa terra grazie alla forza di gravità delle reciproche masse. Il gioco delle maschere gli ha affibbiato il ruolo di macellaio, per ironia, per contrappasso, elevandolo a boia, svagato come ognuno di noi, votato all’esistenza senza averne preso i voti.
Lui che non farebbe male ad una mosca e nel spolvera di nicotina i sentieri alati.



N. Dal Falco
XII - 2010





.

samedi 25 décembre 2010

CHAZENQUET : Uno crano velho de Nadal

.




Baqui un counte de Chazenquet en aquel parla que m'espantabo e qu'es dounc de cebenò de Flourac, mes prou diferent del cebenò del Gard (la Bestio del Giboudon).



Uno crano velho de Nadal de Casimir


Uno semmano davan lou jour de Nadal Casimir s’èro mes en campanho. Partio bouon mati, embe soun chi, trevabo per serres e valats. Mès l’on aurio dich qu’i abio pas de lèbres per el. Un cop gelabo trop, lou chi sentio pas res, poudio pas leva. Un antre jour, abio plougut juste a la pouncho del jour, las lèbres èrou al jas. Ou be, la lèbre levado passabo pas al pouoste, ou que sabe ieou ! Emb aco lou mati de la velho de Nadal, i abio pas ges de bestio penjado a la bello fusto de la cousino. Casimir calculet : sa reputaciou èro en joc. Uei calio tourna a l’oustal cargat de coucon, diaples, si que nou serio descridat. Espinchet un bouon moument lou tens que fasio, enneboulit e
negre. Alounguet lou pas, mountet sutio al serre penden que lou chi coumençabo a nifla e prene un pè. Anen, la casso se presentabo bien !

Mès en cinc minutos lou vent se refrejet, la plèjo toumbet a ferratados, piei la neu ! Calguet abandouna… Lou retour de Casimir valio la peno d’estre vist : lou fusil a l’espallo, cantabo pas victouèro. Aurio calgut l’ausi renega ! Al rentra a l’oustal avio fach peta uno bouono cargo de milodious ! Que faire ? Un revelhou sans gibié èro pas pensaple. E lou cassaire se demandabo de qu’anabo dire a sous coulègos quand serioou aqui.

D’aquel tens, se i avio forço embouls dinc lous oustals dal vilache, defouoro tout èro bien tranquille. Lou moument èro pas encaro vengut ente lous velhaires s’anabou metre en routo. Alors coumencet ço que vôou acaba de vous counta, e qu’es pas de creire. Toutes lous cassaires d’experienço, lous qu’oou gramelat per tout tens e per
toutos terros, valats e rancaredos, que n’oou fach e que n’oou vist, vous diroou que la velho de Nadal las lèbres s’aprochou des oustals per veire fuma las chemineios. Casimir se n’èro pas souvengut, aurio pas partit tant luen aquel mati. Adounc un lebraudou, que tout en peno fasio sas quatre liouros, s’èro anat ajassa a beleu trento passes soubre l’escouolo, e d’aqui souto un rounzas que l’avio parat de la neu, avio tout a soun aise vist fuma toutos las chamineios del lioc. Piei, la nuech bien barrado, èro sourtit de soun cabidou, e avio fach quauques salts dinc la neu. Sans que s’en avisesso, l’avioou menat dinc lou cami dal cap del lioc. Passejet aqui un moument, anen d’un caire a l’altre ; çapendent sa tranquillitat duret pas. Medor, lou chi de Julou, tejour crebat de fon, tejour lou nas al souol, fasio lou tour des oustals per ensaja de douna un cop de maisso a coucon que se manjesso. Coumo s’èro aquel vespre aprestat forço manja, sannat mai d’un gal e mai essucat lapinados entieiros, las bouffados dal vent que passabo parlabou a soun nas. A forço de rouda, toumbet sul la pisto touto callo del lebrau, que proubaple s’en sario passat. Dounet un jap, piei un antre, piei, coumo lou frau èro de mai en mai fouort, coumencet uno fanfaro. Farou e Mira, de l’altre caire, ausiguent la musico, s’accousèrou en jappent. Lou lebraudou, enaurelat, ensajet de s’escapa de per en nal, mès la muralho èro nalto, e al segound salt, coumo lous chis èrou gandre sus el, calguet salta a galop dinc la neu en bas, lou chis a la cuio.

Cinc salts plus bas, e de salts de lèbre campejado ne valou tres de chi, èro l’oustal d’Artanso. Entre lou prat e l’oustal, uno pichoto cour. L’oustal estent en couontrobas, la teulado èro gandre de nivel embe la cimo de la muralho que sousten lou prat : la lèbre calculet pas : d’un salt de touto sa forço passet sul la teulado catado de neu, piei escarret juscos al caramon, e d’aqui en bas de l’altre caire. La neu dal coustat dal vent èro pus espesso ; lou lebrau en dabalent coulinet, se meteguet a rullo, e al mitan d’un moulou de neu toumbet dinc la cour de l’altre coustat.



Artanseto avio aqui penjat lou mati sa camisolo roujo lavado per la faire seca. L’avio eblidado. Lou moulou de neu en toumbent l’emmenet, e lou lebrau, noun sabe pas coumo faguet, en arpatejent per s’escapa, passet sa testo dinc uno mancho. La testo sourtiguet, mes lou resto passet pas ! Nostre prisounio, bien laiat, ensajabo be de sourti d’aqui, mes poudio pas. Pas mens, a forço d’arpateja, passet sas pattos defouoro ; d’aquel tens, lous chis qu’avioou perdudo la pisto, a mesuro de rouda, aviou fach lou tour de l’oustal, e lou jappa de la muto s’approuchabo dangieirousomen. Juste al moument que la bestieto saltabo, Artanseto, qu’avio ausit forço bruch sul la teulado e se demandabo de qu’èro aco après tout aquel rambal, durbiguet sa fenestro per espincha dinc sa cour.

« Diou me recoumande ! » faguet a la visto de sa camisolo que partio a courso en bas, « Es lou Drac, pas poussiple ! »

E barret a galop sous couontrovents e s’anet acauna touto enaurelado al cantou de soun fioc.

La muto avio troubat la pisto, e sa cansou mountabo d’en pas, pas que pus fouorto. Lou lebrau, neci coumo las bestios joubes, fort dinc l’embarras emb’ aquelo pelho que rabalabo après el, tan leu lou cami d’en bas rejount, lou prenguet, e pus viste qu’al pas !

Almerio venio de la fouont querre douos selhados d’aigo. Tenio a pu près lou mitan del cami, ente lous esclops aviou fach cauque pauc de traço. Tout d’un cop, li passet entre las cambos coucon coumo un elious ! La pôu, la surpreso li durbiguerou la bouco.

« Lou Diaples ! » badet…

Aguet pas lese de reprene lou fioc de sas ideios que lous quatre ou cinc chis lançats coumo de balos la venguèrou durda e la parafiquèrou cambos en l’er contro la barranhado des ouorts. Per bounur, èro prou carnudo, e lou moulou de neu prou espes. Tan èro esfraiado que rentret a courso a soun oustal, laissent aqui ferrats e ferratados, per dire a toutes qu’avio vist lou diaples e uno courdelado de demous après el, e que cal que seguesse anesse querre l’aigo, qu’elo i tournabo pas pus
la nuech…

D’aquel tens, lou paure lebraudou, tejours estroupat dinc sa pelho roujo, sentent lous chis al quiou, founçabo tout drech. Passet lou porche de Casimir. Lou malur per el èro que la cour d’après èro barrado de pertout. Alors lou lebrau, perdent la tèsto, aviset uno arquieiro e d’un salt i passet dedinc. Ero ouro ! Lou nas de Medor èro aqui, e sa maisso ganset… juste un pan de la camisolo, moucel que li demouret dinc las dents.

En co de Casimir, toutes èrou à l’entour del fioc. Ausioou be lou jappa des chis, mes cresioou que campejabou cauque cat. Faguèrou pas atenciou tout de suito a ço que se passabo, juscos qu’ausiguèrou cauque bruch dinc lou soutou.

« Marie, vai veire de que boulego coumo aco dinc la patoulho, faguet Casimir. Proubaple qu’es lou cat que fai besito a ta froumacheiro ! »

La Marie durbiguet la pouorto, se saquet dinc la patoulho. S’ausiguet dabala padèlos e clochos, culios e fourchetos. Piei un idoulomen de la Marie :

« Hiiiii ! Oooooouh ! Secours ! Que m’arribo ! »

avioou pas levat lou quiou de la cadieiro qu’un elious rouje sourtiguet de la patoulho. Faguet set ou uech salts dinc la cousino e s’anet cabi souto lou liech. Lous efonts badabou, la Marie sourtio touto descouiffado de soun soutou. Mes lou prumio moument de surpreso passat, Casimir aguet leu vist las aurelhos a bout negre que
pounchejabou al dessoubre de la pelho.

« Acos es uno lèbre ! »

E s’aprestet a faire sourti la bestio de soun jas, per la gansa e l’essuca. Mès sous efonts e la fenno se meteguèrou toutes a brama coumo saumos negros, disent qu’uno velhado de Nadal se debio pas tua aquelo bestieto, que ni mai ni mens aco èro trop manit e que i abio prou de cuech per lou revelhou. Faguèrou encaro estat… e crese qu’aco es ço que decidet Casimir… qu’aquel lebrau èro de per aqui, que se fario pus gros, e que se poudrio coubida a soupa un pauc pus tard, quand ne valdrio mai la peno, que poudrio pas escapa a el, Casimir, lou Rei des cassaires de la Fouont-Basso. En fouchouirent souto lou liech, faguet sourti l’animal, campejat per touto la familho. A la fi, un des efonts lou ganset per las aurelhos. Après abedre fach fila touto la chinaredo que niflabo encaro dinc la neu de la cour, Casimir empourtet la bestio debarrassado de sa camisolo, brabomen espelhado, e l’anet lata dinc lou prat dessouto l’oustal. Lou lebrau ou se faguet pas dire dous cops, e si saubet sans canho !



Quand Casimir s’en tournet, troubet lous rebelhounaires. Uno toupino de mai caufabo davan lou fioc. Tenio un bouon cibet de lebre que sa sentou fasio saliba. Julou lou menusio l’avio pourtat. Aguen saupegut que lou rei de la casso èro sans lèbre, en souci per tene sa proumesso sans dire res a degus el n’avio fach uno a l’espero, e aro la carrejabo touto cuecho.

A miejo-nuech passat, a l’entour de la taulo bello, catado de sietos, de toupis e de boutelhos tout aro mai qu’amitadados, un brabe fioc dinc la chemineio brullabo l’asclo de Nadal e caufabo l’esquino das revelhounaires, la cresto roujo e lou paraulis nalt.

Defouoro, lou frech èro viou, la neu gielado. Al pè del lioc, près del riou, souto un gines que rousigabo dal bout de las maissos, lou lebrau se remetio de sas emoucious, en passent de tens en tens sa patto sus sas aurelhos que li prusissioou encaro.

A l’entour, la pats de la nuech de Nadal s’estendio pertout.




CHAZENQUET


.

jeudi 23 décembre 2010

Antòni-Blàsi Crousillat : BON E MAL UR

.





BON E MAL UR


Pinto lei gràci d’uno chatouno angelounenco, dis lou chale paradisen que prouvavo pròchi d’elo, e soun crèbo- couer de la vèire subitamen parti.


Ai vist sus d’esto terro uno formo divino,
Uno vièrgi courouso e bello mai-que-mai :
O ! lou gai parla dous de sa bouqueto fino !
O ! lou charmant sourrire e tèndre que-noun-sai !..

L’inoucènci a pinta sei rouito cremesino ;
De seis uioun d’azur parte un celèste rai ;
A tout d’un angeloun la taio mistoulino,
E lou noble anamen, e la gràci e lou biai,

Pròchi d’elo tambèn moun amo se chalavo,
D’ouro, emé ’n sant respèt moun regard la belavo,
Rèn que d’ausi sa voues countènt trefoulissiéu...

Ansin d­óu Paradis aviéu uno sentido;
Quand tout-d’un-cop, ai las ! ma migneto es partido;
E lou bonur em’ elo a fugi luen de iéu.




Notos:


Sei rouitos: si gautos




0+0+0




Antòni-Blàsi Crousillat nasquè à Seloun de Prouvenço lou 3 de febrié 1814 à 2 ouros del matï. Mouriguè lou 7 de nouvembre de 1899.

Coumo calculat, èro mai vièlh que Mistral, e se raliguè al Felibrige. Preferabo uno escrituro mai etimoulougico, coumo la qu’utilisan à l’Escolo Auvernhato, mas acciptè de se faire publica en ourtougràfio “leugièro”.

De segur coumo es pas del nivèl de Mistral, sa glòrio es un pauc afeblido per coumparasou, e escriguè belcop de pèços courtos, mas pas soulomen. Sa grando ouriginalitat es qu’escriguè un fum de pouemos ispirats de pèços estrangièros qu’avio traduchos: del lati, de l’italiô, de l’anglés.



Comentaires & présentation par Alan Broc !

.

mercredi 22 décembre 2010

Louzero : LOU BOURDUS per La Bestio del Giboudon

.

En Louzero aben pas de gronds pouetos mes aben de countaires. S'abio pas legit aquelo meno d'istorios quond ere pichou me serio beleù pas interessat a la lengo d'oc. Aurio dich coumo d'antres que lou patues es la lengo des bielhs. Acos pas de literaturo, mes acos nostro lengo dinc sa simplo beutat.

La Bestio del Giboudon
12/2010



0+0+0+0+0+0+0



LOU BOURDUS

Ou la fenno que fai creire

a l’ome que coumondo



Uno pinho, acos pas res, dos pinhos pas gaire mai, ame tres ou quatre pinhos, uno broucheto e uno blesto de ginest n’on se caro d’atuba un fioc… Un magou de pinhos, de bletos e de brouchetos, aqui abet lou bourdus !

Ma maire abio coumpres tout aco e l’aimabo soun bourdus, tont que moun paire sa barrico de bi, s’en laissabo pas jamai desperbeji ; poudio pas beire soun cantou sons un brabe paneirou plé de pinhos.

Mès lou bourdus benio pas souguet a l’ousta, ta lèu que lou paneirou se boujabo, lou chabio ana empli al magou al founs d’uno chapeto, pousa a bellos pounhados sons abere pour d’atrapa un estroun de chat ou de beire fugi cauco ratapenado…

Acos ero lou trabal des efonts, tapoun que caucun roudabo perquis dinc l’ousta ou per las cours.


Bei la fi de l’estieu, la chapeto s’ero boujado, n’on coumençabo de pousa de terrun acoumougat aqui dempei beleù cent ons. And aquel moument, nantes lous efonts sion countents : abion finit la dalho e lou sega ; per passa lou tems ploumabion de romos de fraisse, per fa allacha las bachos ou la fa seca per douna as lapis l’ibèr.

La mama, elo, emblidabo pas soun bourdus… agachabo que lou tems fouguesso bien quilhat, las pinhos dubertos coumo de libres ; alors lou bespre, al soupa, nous anounçabo : « O fach un brabe souguel uei, demo tabe faro bel tems, que lou souguel s’es couljat tout flambant rouje derrios las mountonhos d’Aubrac ; anaren amassa lou bourdus. » E de seguido, per douna a n’ aquelo decisiou touto l’autouritat necessario, s’adressabo al paire en disent : « A quon bos anaren aquest’ on ? » e lou papa respoundio : « Anton anesson a la Besselhado… pourrion ana al Truc ; i o proussos pinhos souto aquelos rabanhassos. » - Abet augit ! lou papa o dich que chabio ana al Truc. Demo, se charo leba mati ! »

Nantres aimabion pas bien aquel trabal ; dision pas res que la countestaciou ero pas de messo d’aquel tems !


Mes d’un biais ou de l’antre, la mama nous dabinabo be e un cop ame de bonos paraulos, un antre cop en crident prou, uno brocho a la mo, nous tenio bien al trabal. Lou trabal se fasio justamen, n’on dirio en franchimand : « en deux temps, trois mouvements ».



.

dimanche 19 décembre 2010

Anna Akhmatova : davans la presou

.



Son portrait par Altman



Anna Akhmatova (Анна Ахматова ; 23-06-1889 – 5-03- 1966) dien la trascripciou latino ouficialo de soun noum, es una grondo pouetesso russo

Mas couneissio pas sis obro en proso, e vaqui que véni de descoubri si memòris. Vaqui un troç que me descounsolo.

L'encastre:
Al countràri d'àutri pouetos recouneguts abans la Revouluciou boulshevico, Ano Achmatova refuzè de partï à l'estrangier: "Se moun poble dèu patï, patirèi ammé guel".

Soun primier marit, lou grond poueto Goumiliov que fouguè à l'ourigino del mouviment pouetique "acmeïsto" fouguè arrestat e fusilhat dien lis annados 1920.
Lou segound, crezi que mouriguè en presou.
Lou tresen fouguè empresounat e fuzilhat dien lis annados 1930.

Soun filh fouguè empresounat en 1932 per quaucos annados. En 1938 tornou l'empresouna. Aurò pas agut souvent l'escazenço de veire un aure pendent lis annados trento, paure!


Vaqui dounc ço qu'escrieu :


"A-n-aquelo epoco anabi souvent espera davant las presous, ammé de centenaus d'autros fennos. Demouraban d'ouros dien lou freid, sèns sabér quouro nous sounariou, e se nous sounariou. Troupèl umil de las potos blugos.

Un cop veguèri una fenno que m'agachabo plô, que me fintabo. Puèi l'augiguèri que chitabo moun noum.

Un pauc après la fenno qu'èro darrié ieu me chitè à l'aurilho: (à l'epoco parlaban pas qu'en murmures)

"Sèt vertadièromen Anna Akhmatova ?"

Li respoundèri: "o"

- Poudet descrieure acò ?"
- Podi !"

Alèro veguèri uno oumbro de rizou passa soubre ço qu'èro estat sa caro".


Son portrait par Modigliani




Traduction & présentation Alan Broc,
2010.




.

samedi 18 décembre 2010

Elie Bachas : LOU SIMBÈU DE LA COUPO - 1967

.




Victor
Balaguer


* * *


LOU SIMBÈU DE LA COUPO


Aquelo Coupo, que i’es sagelado l’unioun de Prouvènço e de Catalougno, es versanto de simbole, à coumença belèu meme pèr lou noum de Coupo que dounan à-n-aquéu got de l’amista e dóu remèmbre. Car lou noum de coupo, dins nosto lengo, se douno tambèn à la bouco di voulcan, e lou fiò de la terro n’en giscla e n’en raio, coume raion, d’aquel argènt escrincela, emé lou vin de noste plant li resson de la pouësìo, l’enavans di fort, lou desir dóu Verai e dóu Bèu. Mi car Felibre, mediten dounc sus lou countengu de nosto Coupo, e, pas soulamen di labro, mai dóu cor, diguen noste desir, nosto voulounta de verai e de bèu. Lou Bèu. Relegissen Lou Parangoun, aquéu soum de pouësìo, testimòni, e testamen, de la pensado mistralenco au moumen dóu despuiamen finau, quand lou bilans lucide que l’on fai de sa vido laisso aparèisse l’essenciau desgaja de l’escasènt: la Prouvènço, en idèio, es lou rebat d’uno Bèuta essencialo; duradisso à nòstis iue d’ome, es en realita un rebat fugidis; Mistral dis: un eslùci dóu Bèu. Or, mai de quaranto an avans Lou Parangoun, la memo councepcioun d’uno essènci dóu Bèu s’assoucìo, revertant mai escassamen encaro la pensado platouniciano, à l’idèio dóu Verai, dins aquéu vers dóu cant de La Coupo que me ié vourriéu aplanta un moumen:

Vuejo-nous la couneissènço ...


Dóu Verai emai dóu Bèu. Rèn, de tout ço que caup dins lou cant de La Coupo, me parèis mai impourtant qu’acò. Car es, acò, dóutrino de vido quasimen paraulo d’inicia, que resumis tout, e se poudrié elo-memo resumi dins lou mot couneissènço. Que se lou Bèu n’es que l’esplendour dóu Verai, lou Verai es l’óujèt unen de la couneissènço. Que talo leiçoun s’estrème dins lou cant de la Coupo, i’a dequé nous faire perpensa, noun soulamen sus l’ome publi que fuguè Mistral e sus lou sèns reau de soun acioun de felibre, mai sus l’ome escrèt e secrèt que s’escoundié souto lis aparènci. D’escrivan d’elèi, de filousofe, an vougu destria dins la pensado mistralenco d’enfluènci gregalo. Marcèu Decremps disié d’éu qu’èro lou Mage de l’Oucidènt, e Mistral éu-meme, d’aiours, quand acampavo lis óulivo de sa radiero recordo se dounè-ti pas aquéu noum de Mage, reveladou d’un jujamen que, miés que res aurre, poudié pourta sus éu e sus lou role qu’avié tengu sieissanto an de tèms? Mai vuei, davans aquelo Coupo desenant seculàri, es mens de Mistral éu-meme qu’ai de parla, que de la leiçoun que nous baio; es mens de l’ome incouneigu que s’estremavo dins li founsour de soun persounage que de soun ensignamen. E noun pas de soun ensignamen d’aquelo sagesso trascendènto que, sus li draio de l’iniciacioun, poudrié s’adreissa à-n-uno elèi de neoufito pèr i’adurre «lis àuti jouïssènço que se trufon dóu toumbèu», mai d’uno sagesso mai umblo, que tóuti la podon ajougne, pourteiris de pas, artisano de bonur — dins la supousicioun dóu mens que lou bonur sarié causo umano.

Vuejo-nous la couneissènço...



Dins lou mounde qu’es nostre, mounde d’aparènci, mounde enganaire ounte lis ome amoulounon milanto uno errour pèr l’encauso de sis apetis, de sis ambicioun, de si croio, de si passioun, es mestié de demanda la sano couneissènço que la Coupo nous pòu baia. Couneissènço de l’ome d’abord, de l’ome atravali, aguènt de viéure dins sa car e soun esperit, dins l’armounious equilibre de sa car e de soun esperit; e couneissènço dóu mounde pièi, dóu mounde sensible, naturalamen, lou mounde de la terro e di mar, di vènt e di nivo, dóu soulèu e de la nèblo, dóu jour e de la niue, dóu pan e dóu vin. L’ome es fa pèr aquéu mounde, e se dèu avisa que tout ço que destourbo l’ordre naturau de la terro e de la mar, dóu soulèu e de la nèblo, restountis finalamen sus éu. Ço que fai la grandour de l’ome es, segur, que cerco de s’enaussa Mai fau que s’enausse emé lou respèt de la naturo, emé la couneissènço de si forço à-n-éu e d’aquéli dóu mounde mounte viéu. Es dins un mounde respeta que nosto dóutrino mistralenco poudra, soulamen, pourta frucho. Es dounc necite que l’ome, couneissènt si forço, noun s’embule sus éli, que counèigue si besoun, aquéli que sa doublo naturo, carnalo em’ esperitalo, leimamen, l’impauso de li satisfaire, que counèigue dins sa diversita lou mounde que l’envirouno, pèr n’usa sènso n’abusa en n’en respetant li lèi foundamentalo.


Coupo santo, vuejo-nous dounc la couneissènço, la couneissènço dóu Verai, la couneissènço de l’ome que sian, de si poussibleta e de si raro, la couneissènço de la terro que nous porto e nous nourris, e, deliéure de la tiranico sujecioun di besoun artificialamen coungreia, fièr de nous senti libre, fort d’aquelo liberta, saren, dins un mounde de bèuta, vertadieramen «li cepoun» emai «li priéu» d’uno patrìo sentido, noun coume uno abstracioun, mai carnalamen dins l’entime mesclun de ço que sian e de la terro que nous abaris.

Tournamai me vire vers vous, fraire de Catalougno que vous sian devènt d’aquesto Coupo. Presènto dins cadun de vautre, beve à vosto patrìo. Beve à Prouvènço ounte voste Balaguer countùnio de viéure. Beve en tóuti li terro d’O, en tóuti li terro latino, en tóuti lis ome que de tras lou vaste univers an, o cercon d’avé, au mitan dis engano, di simbèu messourguié dóu mounde qu’es lou siéu, la couneissènço, coungreiarello de la fe que voulèn pas decessa d’avé dins lou destin de l’ome de «la fe dins l’an que vèn».



Avec l'autorisation de Laurent Bachas son petit fils !


.

mercredi 15 décembre 2010

Alphonse Daudet : Lou Prussian de Belisàri (trad. Alan Broc)

.




Pour marquer le 20.000 ème lesteur de Marsyas 2, une texte de d'alphonse Daudet traduit en Auvergnat par Alan Broc, fidèle des fidèles des rédacteurs de Marsyas 2!!!


0+0+0


Lou Prussian de Belisàri


Vaqui quicom qu’ai ausi counta aquesto semano dins un cabaret de Mountmartre. Me foudrié per lou dire, li mot faubourian de Mèstre Belisàri, soun grand faudau de fustié, dous ou tres cop d’aquel bon vin de Mountmartre que pot baia l’acènt de Paris à un quite Marsihés. Sarièi segur puèi de vous faire passa dins lei veno lou frejoulum qu’aguère en escoutant Belisàri counta, subre uno taulo de coumpanhoun, aquelo istòri lugubro e veridico.

“Èro lou lendeman de l’amnistìo (Belisàri voulié dire l’armistìci). Ma fenno nous avié manda à iéu e l’enfant faire uno virado dòu coustat de Vilanovo-la-Gareno, raport à-n-uno baraqueto qu’avian alai au ras de l’aigo e que sabian pas ço que s’i passavo despuèi lou sèti. A iéu acò me fasié pessamen de faire sègre lou gafet. Sabièi que nous troubarian amé li Prussian, e coumo n’avièi pas encaro vist en fàci, avièi pòu de me faire arriba uno meissanto istòri. Mas la maire n’en tenié à soun idèio: “Vai! Vai dounc! Acò li fara prendre l’aire à-n-aquel enfant.”


Verta que n’avié besoun, lou paure pichoun, après cinq mes de sèti e de mousido!

Nous vaqui dounc parti per li champ. Sabe pas s’èro countent lou pichoun, de veire que i avié incaro d’aure, d’aucèl, e que poudié barbouta dins lei terro laurado. Iéu, i anave pas de tant bon cor; i avié trop de casco pounchu subre li routo. Despuèi la canau fin qu’à l’isclo on vesié qu’acò. E desfisaire ! Fouié se teni à quatre per tusta pas dessus. Mè, ounte sentiguère mounta la coulèro, vai, acò fuguè en dintrant dins Vilanovo, quand veguère nòsti pàuri jardin en derouto, lis oustau dubert, devasta, e toùti aquéli bandit establi chas nàutri, que se sounavoun d’uno finèstro à l’autro e que fasien seca lour tricot de lano subre nòstei parisianos, nòsti treiage.
Urousamen que l’enfant caminavo à coustat de iéu, e cado cop que la man me prusié de trop, me pensave en l’agachant: “Vai, Belisàri! Fai mèfi qu’arribe rèn au pichoun.” Rèn qu’acò m’empachavo de faire de peguesso. Adounc coumprenguère perqué la maire avié vougu que lou faguèsse sègre.

La baraco es au cap dòu païs, la darrièro à man drecho, subre lou quai. La troubère coumpletamen vuejado, coumo leis autro. Pus un moble, pus uno vitro. Rèn que quàuquei boto de paio e lou darrié pè dòu grand fautuei que grasihavo dins la chaminado. Acò sentissié à Prussian pertout, mas s’en vesié pas enliò... Pamèns me semblavo que quoucarèn boulegavo dins lou soutoul. I avièi un establi ounte m’amusave à faire de bricolo lou dimenche. Diguère à l’enfant que m’esperèsso e davalère vèire.
Avièi pas pus lèu dubert la porto que vaqui un grand “cheulard” de souldat de Guihèn que se lèvo en gournhant de souto lis esclapo e que ven vers iéu, lis uei foro la tèsto, am’ un fum de renegamen qu’entendièi pas. Fau crèire qu’avié lou revèi bèn meissant, aquel animalas; que, au primié mot qu’ensajère de ié dire, me metè à tira soun sabre...

Per lou cop, lou sang me faguè pas qu’un tour. Touto la bilo que m’amassave despuèi uno ouro me sautè à la caro... Agante lou tambouret de l’establi e tuste... Sabès, li coumpanh, se Belisàri a lou pounh soulide en tèms nourmau; mas fau crèire qu’aquel jour avièi lou tron de Diéu au cap de moun bras.... Au primié cop, moun Prussian fai lou bounome e s’espatarro. Lou cresièi sounque ensuca. E be, o... Neteja, fantou, ço que se fai de miés coumo netejado. Demascara à la poutasso, qué!



Iéu qu’avièi jamai rèn tua de ma vido, pas uno quito lauseto, acò me faguè curious de vèire aquel grand cos davant iéu... Un poulit blound, per ma finto, em’ uno barbo fouligaudo que frisavo coumo d’esclapo de chaine. N’avièi lei dos cambo que me tremoulavoun en l’agachant. D’aquel tèms, lou droulet s’enouiavo de damount e l’ausissièi que cridavo de touto sei forço: “Papa! Papa!”

De Prussian passavoun subre la routo, on vesié lour sabre e lour grando cambo per lou bouchau dòu soutoul. Aquelo idèio me venguè d’un cop: se dintroun, l’enfant es perdu. Van tout chapla.” Acò s’acabè lèu, tremoulère pas mai. Viste, fiquère lou Prussian souto l’establi. Ié metère dessus tout ço que pouguère trouba de posse, d’esclapo, de ressegum, e mountère querre lou pichoun.

“Arribe.
Qué se passo, papa ? Coumo siés blau !
Camino, camino.”

E vous responde que li Cousaque me poudien butassa, m’agacha de caire, reclamave pas. Me semblavo toujour qu’on courrié, qu’on cridavo darrié nautre. Un cop ausiguère un chavau que nous arribavo dessus à grando voulado; creguère qu’anave toumba de sasimen. Pamèns, après li pont, coumencère de me remetre. Sant-Danis èro plen de mounde. I avié pas de risque que nous pesquèssoun dins la moulounado. Alaro soulamen pensère à nosto pauro baraco. Li Prussian, per se venja, èroun dins lou cas d’i bouta lou fiò quand troubarien lour cambarado, sèns coumta que moun vesin Jacquot, lou gardo-pesco, èro soulet de Francés dins lou païs e qu’acò poudié ié faire arriba de peno, aquel souldat tua près de chas el. En verta, acò n’èro pas crane de se sauva d’aquelo maniero.

“Aurièi au mèns degu m’adouba per lou faire disparèisse...” A proupourcioun que traversavian Paris aquelo idèio me tracassavo. On pòu dire, mès acò me geinavo de leissa aquel Prussian dins ma cavo. Alor, un cop arriva au bàrri, ié tenguère plus:
“Vai davant, ço-diguère au manit, ai incaro uno pratico de veire à Sant-Danis.”

Em’ acò ié fau lou poutoun e m’en tourne. Lou cor me batié bèn un pau.; mè ’cò’s egau, me sentissièi à moun aise d’avedre plus l’enfant ame iéu.

Quand tournère dins Vilanovo, coumençavo de faire nué. Dubrissièi l’uei, coumo pensas, e avançave cautousamen uno pauto après l’autro. Pamèns lou païs pareissié proun tranquile. Vesièi la baraco toujour à sa plaço, eila dins la nèblo. Au bord dòu quai, i avié uno longo palissado negro; èroun li Prussian que fasien l’apèl. Bono escasenço per trouba l’oustau vuege. En filant long dei cledo, avisère lou paire Jacquot dins la court qu’espandissié si vertuei. En verta, sabien pas rèn incaro... Dintre en acò nostre. Davale, paupeje. Lou Prussian èro toujour souto sis esclapo. I avié quitamen dous gros rat à ié trabaia soun casco, e acò me faguè uno crano pòu de senti boulega aquelo mentouniero. A un moument creguère que lou mort anavo tourna... Mas noun, la tèsto èro pesugo, frejo. M’acoucoulère dins un cantoun esperère; avièi moun idèio de l’escampa à la Seno quand lis autre sarien jagu...

Sabe pas s’acò’i la vesinanço dòu mort, mas me pareguè bravamen tristo, aquel sero, la retirado di Prussièn. De grand cop de troumpeto que sounavoun tres à tres: ta! ta! ta!, uno vertadiero musico de grapaud. Acò’i pas sus aquel aire que nòsti linhard vourrien se coeja., élei...

Pendènt cinq minuto, ausiguère rebala de sabre, tusta de porto; puèi de souldats dintrèroun dins la court, e se metèroun à souna: “Hofmann! Hofmann!”

Lou paure Hofman se tenié souto sis esclapo, bèn tranquile... Mè cò’s iéu que me fasièi vièlh !... A cado moument pensave li veire dintra dins lou soutoul. Avièi rapuga lou sabre dòu mort, e ère aqui, sèns boulega, à me dire en iéu-meme “Se n’escapes, moun ome... deuras uno crane cìri à sant Jan-Batisto de Bellovilo!”


A la fin, quand aguèroun proun souna Hofmann, mi lougatàri se decidèroun de tourna au siéu. Ausiguère lour grosso boto per l’escalo, e au cap d’un moument, touto la baraco rouncavo coumo un reloge de campanho. Acò’i ço qu’esperave per sourti.

La ribo èro deserto, toùti lis oustau escanti. Bon afaire. Torne davala vitamen, tire moun Hofmann d’en dejous de l’establi, lou mete d’en pè e lou cargue per l’esquino, coumo un cro de coumissiounàri... Mas pesavo grèu, lou brigand!... Em’ acò la pòu, e pas rèn dins l’estouma despuèi lou matin... cresièi qu’aurièi jamai la forço d’arriba. Puèi vaqui qu’au mitan dòu quai, sentisse quaucun que camino darrié iéu. Me revire. Degun... Èro la luno que se levavo... Me dise: Garo, tout-aro, li faciounàri van tira !”

Per apoundre à l’empego, la Seno èro basso. Se l’avièi escapa subre lou bord, i sarié demoura coumo dins uno tino... Dintre, avance... Toujour pas d’aigo... N’en poudièi pas mai: avièi lis articulacioun gripado... Finalamen, quand me crese proun avant, largue moun bounome... Vai te querre, lou vaqui que se prend dins la bóudro. Pu mejan de lou faire boulega. Bute, bute, àrri ! Per bonur arribo un cop de vènt d’èst. La Seno se soullevo e sentisse lou macabèu que s’amoudo tout dapassoun. Bon vouiage ! Tregisse uno goulado d’aigo e tourne viste mounta subre l’orle.

Quand tournère passa lou pont de la Vilanovo, se vesié quoucarèn de negre au mitan de la Seno. De iuen, aurias di uno barqueto. Èro moun Prussian que davalavo dòu coustat d’Argentuei, en seguissent lou fiéu de l’aigo.”



A. Daudet




.

mardi 14 décembre 2010

Albert ROUX : LI DOS FIALAÏRO (LES DEUX FILEUSES) 1913

.


A. Roux, poète de Sanilhac proche d'Uzès fut au début du XXème siècle un témoins des traditions et des moeurs de sa région l'Uzège, grace à Bernard Malzac, nous lui rendons hommage ( voie son oeuvre en cliquant
sur ce lien)


0+0+0+0+0+0+0


Les fileuses
D. Velasquez

LI DOS FIALAÏRO


Paouro viéio afeçiounado !
Tus qu’as fiala niéou e jour
Toun escagna’s débanado…
Ta fialouso à fa soun tour.

As abena tout toun cande
As acaba toun préfa
Paouro viéio ! Me demande –
Per qu’as agu tan léou fa.

Li plouvinas de Décembre
An ablajiga toun cor.
E tan redeji ti membre,
Que te n’a cousta la mort.

Paouro viéio mourriboundo !
Ploure toun enteramen.
Sus toun cros uno segoundo
Oï, ploure de tout moun sen.

Maï ta fiho vertuouso :
Vaï reprene toun béou trin
E fa vira ta fialouso
D’un cande noou e pé fin.

Es jouïno escarrabihado !...
Proumés – Porto l’Aveni –
E ven souéta Bono Annado
D’àquest’an que vaï veni.

Que siègue per moun parage,
Lou béou cande de la Pés –
Lou Bonur de moun village,
De touti li jen d’Uzès,

De soun bon journal afable
E dou mounde charitable.


Albert ROUX


0+0+0+0+0+0+0


La fileuse endormie
G. Courbet


LES DEUX FILEUSES


Ah, pauvre vieille affectionnée,
Toi qui as filé nuit et jour,
Ton écheveau est terminé…
Ton rouet a fini son tour.

Tu as achevé tout ton chanvre
Supporté jusqu’au bout ton faix
Ma pauvre vieille ! Que comprendre ?
Pourquoi as-tu si vite fait ?

Les pluies et gelées de décembre
Ont fini par user ton corps
Et tellement raidi tes membres
Qu’elles t’ont conduit à la mort.

Ma pauvre vieille moribonde !
Je pleure ton enterrement.
Sur ton tombeau une seconde,
Je pleure d’attendrissement.

Mais ta fille si dévouée
Va reprendre le même train
Et faire tourner son rouet
Avec un chanvre neuf, plus fin.

Elle est jeune et attentionnée,
Elle promet bel Avenir
Et vient souhaiter la Bonne Année
À cette année qui va venir.

Qu’elle soit pour le voisinage
De la Paix le bel ornement,
Le vrai Bonheur pour mon village,
Pour Uzès avec tous ses gens.

Pour son bon journal agréable
Et pour la foule charitable.


Albert ROUX

0+0+0+0+0+0+0


Dans « Lou terraïre de moun Péis », A. Roux mentionne sur la commune de Sanilhac « lou camin di fialaïra » in A. Roux : OEuvres. Textes et traduction, Lycée d’Uzès, 1985.
Ce chemin conduisait du village de l’auteur jusqu’à Pont-des-Charrettes.Même si les fileuses n’apparaissent dans ce poème que comme une allégorie du temps qui passe, A. Roux se réfère néanmoins à une tradition authentique. L’industrie textile fut en effet prospère en Uzège surtout au XVIIIe siècle. Toutefois, elle se maintint jusqu’à l’aube du XXe siècle : « La filature de la soie est, de toutes les anciennes industries textiles, celle qui se maintint le plus longtemps. Elle réussit même à se développer. La production sur place d’une partie de la matière première la favorise. La ville et la campagne continuent à lui fournir la main d’oeuvre ; les jeunes filles vont à la filature à la sortie de l’école. Cette activité continue à être liée au milieu naturel rural comme l’avait été toute l’industrie textile avant le XIXe siècle ; elle peut se maintenir en des formes parfois arriérées grâce aux très longues journées de travail et aux salaires souvent dérisoires.

Ainsi, dans la seconde moitié du XIXe siècle, l’industrie de la soie est-elle encore prospère à Uzès qui, en 1879 possède 7 filatures ; la plus vaste, celle de Pont des Charrettes comprend 120 bassines. »


0+0+0


Ce poème est extrait de l'ouvrage : "lou Parage d'Usès", Ouvrage disponible auprès de : Bernard Malzac - 136 imp. du Marbrier 30000 Nimes ou malzac.bernard@libertysurf.fr - au prix de 10 euros - livre paru en 2007


.

dimanche 12 décembre 2010

Letro d'Anfos Daudet à Frederi Mistral despièi Paris asseja - 1870

.


Daudet & Mistral
en 1900





Paris, 31 de desèmbre 1870


Moun capoulié, te mande pèr lou baloun mounta, uno grosso poutounado e me fai plasé de pousqué te la manda en lengo prouvençalo: coume acò siéu assegura que li Barbare, se 'n cop lou baloun ié toumbo dins li man, pourran pas legi moun escrituro e publica ma letro dins lou Mercùri de Souabo.


Fai fre, fai negre; manjan de chivau, de cat, de camèu, d'ipoupoutame (ah! s'avian li bòni cebo, lou catigot e lou cachat de la Riboto de Trenco-taio !). Li fusiéu vous brulon li det. Lou bos se fai rare.

Lis armados de la Lèiro vènon pas... Mai fai rèn! Li babaroto de Berlin s'enmascaran encaro quauque tèms davans li bàrri de Paris... E pièi, se Paris es perdu, counouisse quàuqui bon patrioto que faran vèire de camin à moussu Bismarck dins li pichóuni carriero de nosto pauro Capitalo.


Adiéu, moun capoulié, tres gros poutoun: un pèr iéu, l'autre pèr ma femo, lou darrié pèr moun drole... E' m' acò bono annado, e longo-mai, de vuei à-n-un an !



Toun felibre



ANFOS DAUDET





Gramaci per l'idèio à L'Estiflaire

.

samedi 11 décembre 2010

Nicola dal Falco : Lirico tenore

.

Enrico Caruso



Lirico tenore



Un po’ ci hai preso alla sprovvista. Questo silenzio. Una parola remota, che quasi si ferma sull’uscio, neanche veramente sussurrata.
Come a ripararsi dal sole, a puntare i talloni in discesa. Timidezza da maghi, di chi ha poco da dire fuori dai confini dell’opera.
La voce inguainata, messa in soffitta, opaca. Restiamo ad ascoltarla senza riuscire ad immaginare su quali scale possa arrampicarsi.

E sapere che sei un tenore significa poco, ma un tenore lirico questo sì che chiarisce tutto. Lirico - hai ripetuto - così da farlo suonare più sostantivo che aggettivo.
Per le bufere che presuppone, si è lirici quando cielo e mare tengono la stessa riga, ferocemente immobili.


.

jeudi 9 décembre 2010

J.-B.-C. Favre : SERMOUN DE MOUSSU SISTRE


.


Par l'auteur de " Lou Siège de Cadaroussa", dont nous avons publié un extrait dans les premiers temps de Marsyas 2..., J.-B.-C. FAVRE fuguè lou Priéu de Cella-Nova dins lou relar de Mounpeyè, coume si diguè alai!


0+0+0+0+0+0+0





SERMOUN DE MOUSSU SISTRE

Ai legit dins un vièlh registre
De la paròqui de Pignan
Que, dins aquela de Saussan,
Un priéu, que s’apelave Sistre,
Natiéu de Vau-vert sus lou Vistre,
Prechava quatre fes de l’an.

Lou marrit de sa gouvernanta
Èro un malouro noumat Simoun,
Camard e lourd couma un demoun;
Mai sa vida èro edificanta,
Car mancava pas un sermoun.
Quand Moussu Sistre debitava
En chèira quauque prone encian,
Simoun, en brave parouquian,
Dóu plesi que prenié, bavava!

E se soun mèstre s’emboulhava,
Ço que fort souvènt arribava,
Dóu mai lous autres s’en risien,
Dóu mai lou bon garçou plourava
Couma dèu faire un bon chrétien.


Bon jour, bona obra, bèu Dimenche,
Fèsta encara de la Toussant,
Moussu Sistre, à tout soun Saussan,
Après avedre moulhat l’enche,
Mitat patés, mitat francés,
Prechèt lou sermoun que veirés:
— Non, mes chers enfants, dans la vie,
I’a pas de pus pire pecat
Après lou de l’impuretat,
Que celui de l’ivrognerie!
Car, quau béu trop perd la resoun:
Quau perd la resoun es capable
De toute mauvaise actioun,
E devèn la proia dóu diable.

Déjà cet horrible demoun
Prépare fagots et charboun
Pèr vous faire rousti lou rable.
Helas! quinte sort miserable!
Je vous vois, sans remissioun,
Plus noirs... que le cul de Simoun!...
E, de-segu, n’es pas pau dire!
Ceux de vous qui ne l’ont pas vu
Sai-que creirien que n’i’a pèr rire:
Allons, Simon, montre ton cul!

Fais voir à toute l’assistance,
Dins aquel miral de danat,
De quinte èr l’on serà pintat
Pour trop aimer l’intempèrance!
Simoun, qu’èra fach au mestié,
Vira l’esquina au benechié,
E mostra una certana rega
Qu’à grand mounde noun faguèt lega;
S’èra pas estat pèr coustié
Aurien agut pòu de fabrega,
De tant escu que ié fasié.
Omes, fennas, tout fremissié
Davans l’infernala relica!

Dóu succès de sa retourica
Moussu Sistre s’aplaudissié;
Las jouinas filhas s’aclatavon,
De pus ardidas espinchavon,
Lous pichots enfants tresanavon,
Au melhou tout réussissié;
E Simoun, en fin poulitica,
Pèr faire valé sa rubrica,
Virava pertout soun fessié.
Tout-d’un-cop, sa fenna Louïsa
Ié cridèt: — Diga, vilanié!
Salop! bedigas! racanié!
Que noun chanjaves de camisa,
E, surtout, d’abord que falié
Qu’estalèsses ta marchandisa!

Mai, Simoun, sèns se desferrà
E sèns quità soun atituda,
I é respond: — Taisa-te, lenguda!
Toujour vos pertout te fourrà?
Babilhes couma una imbecila...
Eh! pren-t’en à Moussu lou Priéu:
Quau devignava, santa fiéu,
Que prechèsse aquela Evangila?




J.-B.-C. Favre



.

lundi 6 décembre 2010

Peireto Berengier : Li Ban de Sant Laurènt

.




Li Ban de Sant Laurènt



En tafurant dins lou « Bulletin de l’Académie du Gard » de 1895, Ive Gourgaud a decubert un vièi tèste que pinto l’endré, lou mounde e ço que se ié passo. Un long pouèmo de mai de 700 vers que lou vèn de tourna edita en esplicant tout l’istouri depièi lou 1é manuscri trouba pièi perdu, l’edicioun de 1895 emé si deco e li remarco que s’impauson.

Dins l’edicioun de vuei, a bouta lou tèste en grafìo mouderno (aquelo de Mistral, asatado au cevenòu) e esplico lou coume e lou perqué.


Aquéu tèste manco pas d’interès, tant pèr la lengo, qu’es un bon testimòni de coume se parlavo en Ceveno au siècle XVII, que sus la vido d’aquelo pichoto coumunauta. L’editour dóu siècle XIX s’óufusco d’ùni passage dóu raconte que pèr éu soun quàsi pournougrafi mai Ive Gourgaud a pouscu n’en douna la reviraduro en francés, ço que pareissié “impoussible” à l’editour dóu siècle XIX. E bèn verai, degun n’en perdra pas la visto !

Peireto Berengier

« Descricieu dos bans de St Laurens en 1687 », ed. Aigo-vivo (libret de 50 pajo). A coumanda em’un chèque de 5 éurò au noum d’Ive Gourgaud (56 av. du 8 Mai, 30520 Saint Martin de Valgalgues)




L'Odalisque : 3 visions picturales !!!

.

mercredi 1 décembre 2010

Sully-André PEYRE : DINS LOU JARDIN SE DESABIHO...

.


"SILVER DRESS"
"Vestit d'argens"
Ninnah - 2010


0+0+0+0+0+0+0

à voir sur le site de Ninnah. com, artiste-peintre nîmoise ... en cliquant sur le lien en rouge !

0+0+0+0+0+0+0


DINS LOU JARDIN SE DESABIHO...

Dins lou jardin se desabiho
Sus lou bord dóu nais trelimant,
Sènso pòu dóu jour, dis abiho,
E de la glòri de si man;

Sus l'orle de l'aigo s'enauro
Touto nuso, un moumen tant bèu
Que i'a plus qu'un amour dins l'auro
Embausemado sus sa pèu;

Pièi davalo, e l'aigo la baiso
Enjusqu'i secrèt de soun cors;
Lou desir dóu mounde pantaiso
Dins li branco de l'aubre tors;
Quand sort de l'aigo, acoumpagnado
De tóuti li fremin, la car
Mai secrèto d'èstre bagnado,
Lou soulèu la béu d'un regard;

Repren sa camiso e sa raubo,
Es plus qu'uno chato au jardin,
— Uno divesso que nous raubo
Soun nus e lou nus dóu destin.




.

mardi 30 novembre 2010

AU MAI MI SIGNI, AU MAI LAMPO - CONTE CIEUTADEN

.






AU MAI MI SIGNI, AU MAI LAMPO
CONTE CIEUTADEN



A la carriero de la Croto restavo uno vieio fremo que li disien Pin-Vert. Cresi ben que l'avien mes aquèu noum, perqué quand anavo faire de boues, au lué de prendre que de broundiho de boues mouart, trouvavo qu'èro pu lèu fa de prendre tout ce que li toumbavo davans, emai fuguesse, au besoun de boues de pin vert, qu'en aquèu cas coupavo en massacran leis aubre. De tout fasié boues la pauro vieio.

Ero un d’aquelei persounàgi legendàri coume s'en atrovo pui dins noueste païs, e que leis enfant suivon toujour per lei faire enraja, ce qu'àpré tout aquestei desiron. Es talamen ensin que Pin-Vert quand per asard passavo per carriero senso que leis enfant s'en avisesson l'anavo au davans en li dian:

- Bouenjour, pichoun, que fès?...
- Jugas un pau?...
- Alor mi dias ren vùi...
- Eto, sias ben brave, mei bouen.
- Pensas se leis enfant va si fasien dire dous còu.

Coumençavon à s’alarga, e vague de li creida en refrin: O Pin-Vert! o Pin-Vert! tant e mai. Alor Pin-Vert metié lei man sus la tèsto e li creidavo touti lei marridei resoun que sabié. Que tipe de Pin-Vert.


Mai arriben au fet : Un jour Pin-Vert va faire de boues dins la couelo. Fasié' n tems d’or, soulamen qu’au Levant l'avié' n pichoun niéu gros coumo lou poun que semblavo uno balounado de coutoun. Eiço va ben. Pin-Vert arribo à la couelo, e coumenço de faire fai de tout boues, coumo ero soun abitudo.

Vaqui que lou niéu gros coumo lou poun e que semblavo uno balounado de coutoun, s'avanço e s'espandisse tant e tant que devèn large coumo un iròu. Pin-Vert fasié toujour de boues. Lou niéu avançavo toujour e finissé per deveni tant gros e de memo formo que lou Bau Canaio.

Pin-Vert digué:
"Va bessai faire uno chavano, fau si despacha."
Mai dòu tems que ligavo soun fai, lou niéu vengué tant lèu e s'espandissé tant que si visiê plu de soulèu en lué. Pin-Vert cargo lou fai, quand subran ti parte un lamp dòu fué de Diéu, e lou tron peté tànt fouart que la vieio jité soun fai en si signant, e en l'ajustant un Jesu Maria que partié dòu couar.
Coumprenès une fremo souleto em'un tems ensin.

Pin, pan, zou! que fuso mai un autre lamp.

Pin-Vert si signo mai vite, mai avié pa feni que zou vaquito un autre uiau; vague lèu mai de si signa. Bon! dous, tres, quatre lamp còu sus còu. Pin-Vert si signavo pa proun vite per para cade lamp, tamben subran fenisse per dire: "Alor au mai mi signi au mai lampo. Eh ben, tè dins aquèu cas mi signi plu."

N'a meme que dien que per veire l'efèt countràri, ané jusqu'à dire de mau. Per iéu la cresi pa perqué finalamen Pin-Vert avié pòu. Vague coumo vague, dien que quand fagué plu lou signe de la crous fagué pa mai de lamp e de tron per acò. Es poussible.


Tout ce que saben es que despui à la Ciéuta, dins fouesso cas, quand lei cavo van de pire en pire, dien:
Au mai mi signi au mai lampo.


RIQUET DE LA TAULIERO

.

dimanche 28 novembre 2010

Nicola Dal Falco : Il formaggio e i vermi

.


mezze pere sdraiate
NdF - (2010)


Il formaggio e i vermi


Passata la guerra, nel Cinquanta, venne rifatto il tetto della villa. Durante i lavori, tutti si distraevano a guardare il cielo dal lungo occhio del primo piano. Vi salivano apposta. Erano diventati, come direbbe Vico, un po’ ciclopi. L’improvvisa profondità del cielo li lasciava perplessi. L’azzurro sembrava in grado di disfare lentamente la villa.
Cercando di mettere ordine, la padrona di casa, presa in mille incombenze, infilò una forma di taleggio nel cassetto del comò. Per qualche giorno, fece caldo, sembrò sul punto di piovere, tornò il sereno, si riannuvolò.
Il nuovo tetto era quasi pronto. Al posto dei coppi furono messe delle tegole piatte, d’importazione, che il vento poteva alzare solo con le unghie. Mentre veniva chiuso l’ultimo spiraglio, un odore pungente e strisciante invase le scale e il corridoio.
Era un miscuglio di vernice e di terra: un che di chimico per la violenza con cui aggrediva naso e gola e di definitivo per come appesantiva l’aria. Lanciando un grido, la signora ricordò tutto e corse al cassetto.
La forma squadrata di Taleggio si era sgonfiata, dividendosi in tre o quattro rivoli grassi. Faceva pensare al profilo della Spagna, saldata alla punta del Marocco e, attraverso un filo mobile, alle Baleari. Distretti e città erano indicati con macchie verdi e blu mentre una fitta lanugine copriva le parti in rilievo.
Lo stupore della signora si concentrava su quel ponte vivo, gettato tra la costa e l’arcipelago, più o meno all’altezza di Barcellona.
Erano vermi, lunghi, contorti, di un pallore quasi trasparente; sembravano tenersi per mano e guidarsi a vicenda verso un tocco distante di polpa.
Sarebbero finiti, immediatamente, sotto il rubinetto, se gli operari, scesi dal tetto, non avessero reclamato una fetta di quel mondo che si disfa dando alla luce i suoi figli. Presero, quindi, il cassetto e sedutisi intorno, cominciarono a pucciarci dentro il pane.

Nicola Dal Falco



.

vendredi 26 novembre 2010

oou moumen de la mouar - Cantique spirituel - 1804

.



Cantiques spirituels des missions imprimés (chez Jean Mossy, Canebière) par ordre de Mgr Jérôme-Marie Champion-de-Cicé, Archevêque d’Aix et d’Arles, à l’usage de son diocèse (en langue provençale) à Marseille, 1804.





0+0+0+0+0+0+0


Sentimen d’uno Amo moundéno,
oou moumen de la mouar




Cruello mouar ! cacho-mi teis hourrours ;
Mi foou mouri oou printem dé mei jour ;
A toun aspect moun amo es agitado ;
Perdi l’esprit, sabi plus ounte sieou :
Perdi lou sen, ô terriblo pensado !
Mi foou mouri, siéu touto espouvantado ;
Mi foou mouri, et qu’ay fa per moun Dieou ?
Din lei plési ay passa tout moun tem ;
Per moun salu, qu’es qu’ay fa ? encaro ren :
Ay tout eima, lei festin et la danso,
Lou jué, lei trin ; hélas ! qué li fasieou ?
En tou, par-tou vouliou la préféranço :
Mi foou mouri, qu’auray per assuranço ?
Mi foou mouri et qu’ay fa per moun Dieou ?
N’éri qu’orgueil, qué chair, qué vanita ;
Emé moun Dieou sans cesso ay disputa :
Mi prévénié, régitavi sa graci ;
Voulié moun couar, eh ! n’éro-ti pas sieou ?
Ay ben vougu ma perte et ma disgraci :
Mi foou mouri, et ben leou foou qué passi ;
Mi foou mouri, et qu’ay fa per moun Dieou ?
Ay de moun Dieou irrita lou courroux,
Poudieou l’eyma, soun joug ero ben doux ;
Ay prefera l’amour dei creaturo ;
Fatal amour ! qué malur es lou mieou !
Ay recerca lou moundé et sei paruro ;
Mi foou mouri, après tant de souilluro ;
Mi foou mouri, et qu’ay fa per moun Dieou ?
Foou dounc mouri, e mouri per toujour,
Foou qué ti quitti, objet de meis errour !
T’ay troou eyma, tu fasiés mei délici ;
Vesi, troou tard, qu’émé tu mi perdieou :
Benleou, bessay, tu faras moun supplici,
Mi foou mouri, et qu’ay fa per moun Dieou ?
Ô vous, moun Dieou ! témoin de mei regrets,
Punirez-ti mei crimes, mei forfaits ?
Sé mi jugeas selon vouestro justici,
Perdi lou Ciel…may vous sias mouar per yeou ;
Rendez pas van un tan beou sacrifici :
Mi foou mouri, senti qué m’afféblissi ;
Voueli mouri, per satisfayre à Dieou.
Beou Ciel, beou Ciel, séjour dei benhuroux,
Trôné d’un Dieou qu’es mouar sur uno Croux !
Régittez pas uno amo rachétado ;
Et qu’a cousta lou Sang lou plus précieou :
Beou Paradis, ô demouero enchantado !
Mi foou mouri, moun houro es arribado ;
Voueli mouri, per joui de moun Dieou.



0+0+0+0+0+0+0


Remarco :

- l’Archevèque dóu dioucèsi de z-Ais e Arle douno soun imprimaturpèr de tèste escri en parla de Marsiho
- l’amo « moundéno » en perdicien es bèn segur la d’uno fremo (v.6)
- relevan fouaço francihoutisme, de fes pèr facilita emé la rimo (paruro, souilluro)
- aquéu recuei destina avans tout au pople que crebo misèri en 1804, li douno pèr eisèmple uno amo perdudo de la n-auto soucieta, ce que pòu que lou counsoula de n’en pas faire partido.

.

jeudi 25 novembre 2010

Norbert Paganelli : Boci marina

.





Boci marina



« Di u mari a voci alluntanata canta »
Max Rouquette


Una boci alluntanata è linda canta è ricanta
Veni da quì passa da culandi
Franchendu sarri piaghji è fiuma
Viaghja senza riposu
Calchi volti gattiva è calchi volti nò

Sarà boci muntagnola
Sta candedda di petra dura
Pinsètivi hè a boci marina
Di l’onda senza fondu
Quidda chì strupieghja è chì scranfieghja
Brusgiendu senza sapè

L’avìani vulsuta incatinata
Èccula schiaffitendu
Com’è una làcrima nantu à un visu di donna

Un’ altru mari senza cunfina


0+0+0+0+0+0+0




0+0+0+0+0+0+0


Voix de la mer



« De la mer chante la voix lointaine »
Max Rouquette




Une voix lointaine et pure n’en finit pas de chanter
Elle vient ici elle va là-bas
Franchissant crêtes plaines et fleuves
Elle court sans répit
Parfois méchante et parfois non

Elle est peut-être la voix des montagnes
Cette pépite de pierre dure
Mais non elle c’est voix de la mer
De cette eau sans fond
Celle qui blesse et qui griffe
Et brûle sans le savoir

On l’avait voulue prisonnière
La voici qui gifle
Comme une larme sur une joue de femme

Une autre mer sans limite


.

mercredi 24 novembre 2010

Charloun Rieu : L’ÓULIVARELLO

.



L’ÓULIVARELLO


(Sur un air de : Délicieuse Créature)





De-long di colo dis Aupiho
Quand toumbon flour lis argelas
E que lou vènt s’escarrabiho,
La chato alor laisso soun mas
Pèr ana dins lis óuliveto,
Blanchido enca de pouverin ;
Touto galoio e bèn braveto,
Pèr óuliva se bouto en trin.

Coume èro bello
L’óulivarello
Quihado sus soun cavalet !
Sa bello tèsto
E sa man lèsto
Bravon lou vènt emai la fre.

Au cavalet mounto e davalo
‘Mé soun panié renja de nòu :
Lou cacalucho de verdalo
Qu’en s’emplissènt dirias que plòu
Di baisso touti penjouleto,
Clafido d’aqué fru madur,
La chato dis sa cansouneto
Que mounto eilamount vers l’azur.



Tout en countuniant sa batudo
Fai atencioun en ço que fai ;
En óulivant es pa ‘smougudo,
Vòu faire ounour à soun travai,
En culissènt la pichoulino
Vo d’aquéli pèr lou moulin ;
Di becaru l’óulivo fino,
N’en vai empli soun gourbelin.

Mai lis óulivo berrugueto,
Tambèn aquéli di petous,
Noun soun pèr empli la caieto
Pèr-ço-que fan un òli dous.
S’envai cueie de redounalo,
Quand lou soulèu a davala ;
Dis aut bouissoun bèn à la calo,
Li trio pèr li pas mescla.

Pièi la journado estènt finido,
Vitamen vai à soun maset ;
Afranquis vau emai roumpido,
Sènso se plagne dóu biset.
Au mas, si gènt que se languisson
Soun asseta sus lou lindau ;
En la vesènt se rejouïsson,
Tout es countènt dintre l’oustau.

Coume èro bello
L’óulivarello
Quihado sus soun cavalet !
Sa bello tèsto
E sa man lesto
Bravon lou vènt emai la fre.





.