mercredi 20 octobre 2010

Reggie Nadelson : Disturberd Earth (Trad Auvergnate d'A Broc)

.




Reggie Nadelson escriguè « Disturberd Earth » en 2004.

Lou rouman pareguè en francés en 2005 chas Jean-Claude Lattès souto lou titoul « Sous la menace ».
Un cop de mai on vèi que pels Americôs lou rouman poulicier es de letraduro noblo, ni court ni coustié.
Pel moument, vaqui un troç d’aquel rouman que presinto lou bàrri russe de Brooklyn.



0+0+0+0+0+0+0



« Me chalio pas rebala trop loungtemp à Brighton Beach.

Gaire de causo aviou chambiat dempuèi lou darrier cop qu’èri vengut. Retroubabi aquelo estranho darno de la rèire-Uniou Souvietico qu’avio counegudo en arribant. Emai mai. Brighton Beach èro devengudo un meno de pargue à tèmo e i avio de boutigos d’un fum de causos – de raubo ammé de brilhants, de bourros espessos, de jinto pourcelano – qu’on troubabo siguromen pas mai à Mòscou. Belcop de gents èrou vièlhs. Lis efonts èrou partïts per touto l’Americo.

Agaro poudio venï dien aquel bàrri. Durant d’annados n’èri demourat al relarg. Anabi pas jiamai à Brighton Beach, sounque quand èri soubre un afaire, e acò me desplazio. Entretenio uno meno d’aziranço, l’alimentabi, me trufabi secretomen di biais de prouvinciaus d’aquéli gents, d’aquessos fenno ammé lours permanentos descoulourados e lours jeans delavats que semblabou de putos. Sabio atisa moun mesprètz à cops d’escornos soubre guessos, lours omes, lours bàrris mitous. M’en coungoustabi de mespretz.

A la debuto, en arribant à New York, avio trabalhat moun anglés e m’èri desbarrassast de moun accent. Avio aprés à parla coumo un New Yourkés. L’aziranço di Russes m’avio rouzigat durant d’annados, mas un jour avio decidat de leissa toumba. Avio rescountrat Tòlya Sverdloff. Eri ana’ à Mòscou per uno enquisto e m’èri enamourat de Svetlana, la cousino de Tòlya. Puèi Svetlana èro estado tuado per una veituro trampèlo qu’espetabo.

Lou passat s’èro prou degansat. En Russìo me demourabo pas più un èsse char. Renouncièri à moun azir tablèu que me sintiguèri mièl. Amai troubèri de plazi à parla aquelo lengo. Eimabi si sounouritats que tournabou s’enguilha dien ma persounalitat. De cops legissio de russe per lou doublida pas. Amai de cops acò me plazio. Sabiou escrieure, aquessos bourdilhos, escriviou de roumans coumo digu mai, de pouesìo també. Poushkin, acò èro pas de besucarieto.


Vïrèri dien Coney Island Avenue e m’arrestèri davant la librario Batoumi, à coustat de l’istitut de beltat “ Au ! poulido”. Tôlèu que me veguè, moun amic Dùbi Petròvskii gisclè de darrié soun taulier en agitant un lhibre.

Dùbi èro vengut de Russìo per Israèl, coumo ieu, mas s’arrapabo à sa russianitat. Ero un saberut qu’avio dien li setanto, bèl coumo un galejou, amm’ uno caro cavado e devariado, d’ueis blèimes enfounçats e un gros rire. Couneissio tout lou mounde à Brighton Beach e s’en carrabo. Anabo de cops à Manhattan per si reünious de biblioufils, per ana à l’oupera ou per ana chai bouquinistos. Amm’ acò avio de tresaurs que digu mai poudio pas trouba.

...

Un article counsagrat à Dùbi e sa boutigo, publicat dien lou New York Times, èro encadrat à la paret. La boutigo sentissio à lhibres vièlhs, vièlhos religado de cuèr, e à lhibres de pocho alassats.

Boujiour, Artémii, ço me dïguè d’una voutz dóuço, e nous sarreran la mô avant de nous embrassa. Èi acò per tu.

Me parè lou lhibre estroupat de papier kraft e menimousomen courdelat, ammé moun noum e moun adrèisso escrits à la mô.

Quont te devi ? ço-faguèri.
Nourmalomen deurio te faire paga tres cents doulars, qu’es un lhibre excepciounau, mas puèi qu’acò’i tu, doùna-me cent cinquanto. Acò te counvé ? Ès pas trop raspat ? Sabi qu’ès toujour raspat e que menes aquelo enormo Cadillac. Es amour d’acò que manques d’argent. Nou, sèi pas trop raspat, ço-messourguèri en li fazent un pagadis.
As vïst l’article del New York Times ? ço-me damandè pel miliounen cop.

Lou legiguèri un cop de mai.

Alèro, qué de niòu per eici ? Vas plô ? E lis afaires ?
Pas terrible. Ja après l’ounge de Setembre èro plô malaizit. Li gents d’eici croumpabou pas mai de lhibres; demourabou plantats davant lours televistos. Aviou pour. Erou venguts eici per qu’acò’s un païs sigur, e vaqui que l’èro pas mai. Puèi acò fouguè lou bourdèl en Russìo. Ou pulèu acò lou fouguè inquèro mai. Li Chechene envaziguèrou un teatre e assassinèrou de gents à Mòscou. Couneissi una dono, sa neboudo i èro dien aquel teatre. Li gents agachou à lour entour e vezou que l’impèri
countùnio de s’espatarra, en escupissent de mèrdo amai.
Quone impèri ?
L’impèri russe. L’impèri americô.
Coumo dien toun lhibre, es acò ? A prepaus, acò avanço ?
Sabi pas. Sèi pas sigur que l’analìsi de l’espatarromen dis impèris souvietique e americô dien l’amiro d’uno reacciou en cadeno pougo venï un “mai legit”. Qué ne penses ? Bessai que deurio l’i metre un pauc de sexe. Mas li rescountri, li gents, Artémii, li gents que fintou l’Americo e que vezou d’arrestacious sèns razou, de gents internats, e se dizou que l’Americo semblo l’Uniou Souvietico. Crèbou de pour.
Ah ?
Anen, Artémii. I o de gents inteligents per eici. Toùti li Russes de Brighton Beach sou pas de bourdilhos, de puto ou de nèicis. Chifrou, legissou, vouiajou. D’acòrdi, la maje-part di jouves s’en vaun, s’agradou pas eici. Trobou qu’acò’i passat de modo. Mas i o de gents inteligents que demorou. N’i o quitomen que pensou de tourna alai puèi que i o pas mai de lioc sigur. “Paure crusòu culturau! ço-dizou. Te foundou dien lou molle, que devengues un Americô.” Mas i o pas de culturo, pas cap. Sounque aquelo religiou dessenado que lour fai crèire à la Biblo coumo s’èro lou listier del telefone.

Dùbi me fazio rire.
Devi i ana, ço-diguèri. Bouno chanço per toun lhibre. L’escrives en russe ?
Li dous. Lou trazudi ieu-meme. Mas tu, cò vai, Artie ?
Cò vai.
Sabes à qué podi pas m’acoustuma ? A-n-aquel sentiment que la guerro s’aturo. Me remembri qu’hou sentiguèri acò, quand èri pichounèl, à Lieningrad, que la guerro s’aturabo. Parier puèi en Israèl. La nueit, agachi lou plafound e me dizi:
“Acò vai pas tourna coumença.”
Qué sen anat faire en Iraq ?
Vénio bioure un té un d’aquésti jiours, ou minja un bouci. Vénio à l’oustau.
Proumés, Dùbi. Vendrèi. Merci plô.
Podes demoura per l’espartï ?
Podi coumanda chicom.
Nou, merci plô, qu’èi un rescountre.


...




.

Aucun commentaire: