mercredi 21 octobre 2009

Alan Broc : Veire lis ueis d’un fòu (nouvelle en Auvergnat )

.


Veire lis ueis d’un fòu


Se traguè al lèit, mau-countent de sa journado. Ero pas glourious de sé, mas en mèmo temp sabio pas ço qu’óurio degut faire. Uno atitudo mai valento li óurio vaugut d’empegos sèns adouba lei causos per la drollo e soun amic. Almen esperabo qu’èro mès un amic.

Mas justomen es aqui qu’acò trucabo. Se l’ome èro un simple amic, Bastian sabio qu’óurio degut interveni ; e s’èro lou fringaire de la drollo, avio agut razou de se teni de faire chicom. Acò’s lou rolle de l’ome d’apara sa fenno. Mas se l’èro pas, avio mancat uno escazenço, avio pas jougat soun rolle d’ome coumo chau, que jounto ammé si princìpis. E puèi coumo toujour dienc uno talo situaciou, se damandabo se sa souscadisso venio de ço qu’avio pas sabut qué faire, ou se tout simplomen avio agut pour. Aquelo meno de pensados te minjou lou cirvèl.

Lou lendemô èro dimmèrgue, lou jour benezit dei famìlios, lou jour que li celibatàris s’enuèiou. Lei quitos grondos vilos semblou de vilajous. Quand lou merchat o barrat, cadu s’en torno à soun oustau. I o pas mai de lioc publique ount’ ana, e li cafés rapugou las persounos lei mai tristos. Li gents qu’eimou legi legissou de roumans pouliciers, lis àutri pifounou à se banda, e se coejou ammé li tieugaires, coumo se dis, ammé la sensaciou que de gents pichounèls ajoucats soubre lours tèstos lour batou lou cap coumo de tieugaires soubre una tieulado. Bastian èro un legèire. Acò fazio passa la journado, e la niuéch fouguè mai dóuço que l’auto.


Ж

Lou dilun anè trabalha, e tournè pas que lou sir. Alumè la televisto per veire lei nouvèlos. I diziou qu’on avio arrestat un tuadour en tièiro que tuabo de gents jouves, lou mai souvent de jouves parelhs, de cops de jouventos soulos.

L’ome èro estat recounegut fòu e l’aviou mes en espitau siquiatrique del coustat de Mountpelier. Quand tout lou mounde lou crezio matrassat de poutingos, avio tuat uno infirmièro e s’èro escapat. Se sabio pas coumo avio fach li quatre cent kiloumetres per arriba à l’endrèit ounde l’aviou arrestat. Pensabou qu’èro mountat dinc un camioun dien l’estiganço de passa en Esponho. Mas vaqui que lou camiou mountabo en Auvernho ! L’aviou arrestat, per astre coumpletomen, à l’escazenço d’una batuèsto dinc un bar.

Acò faguè souveni à Bastian ço que s’èro passat dissabte al sir dien l’aubérgi ount’ anabo souvent. Aquel petassau d’ome estranh qu’avio sarrat lou còu d’una drollo, e lou patrou avio sounat la poulìcio, e lis arquiers li aviou damandat à guel Bastian, quone èro lou patroun e quone èro l’agitat di dous omes que s’entre-agachabou, que n’i avio un qu’èro vestit nourmalomen e l’aute qu’èro dinc una meno de roupo de chambro. A saber s’èro pas lou patroun que sario davalat veire lou rambalh. Bastian se remembrè qu’avio agut un court moument l’envejo de faire una crano galejado e de faire embarca lou patroun. Mas daprès, se sario troubat meque davant guel, qu’óurio siguromen pas goustat la galejado. S’acò se pouirio que lou fòu qu’avio vist saio aquel tuadour en tièiro ? Hou crezio pas proubable que lou bruch n’óurio courrut entre si coulegos de trabalh. Inquèro que… quau sap ?

Ж

Aquelo nouvèlo lou decidè d’ana soupa al « tessou marelat », coumo dissabte passat per lour parla dis idèio amusantos que li èrou vengudos. Maugrat lou noum de l’aubérgi, lou coumpanatge del jiour èro d’agulhos de ritou. Acò toumbabo plô, que lis eimabo, e puèi, li ritous, lour podes pas faire minja de farino, nimai li reteni dinc uno boùstio.

I troubè quaucos couneissenços qu’aviou pas fach lou meme ligam que guel e que li diziou que se fazio d’idèios. « Aun dit que l’aun arrestat en Auvernho, acò vòu dire Cliarmount. Quau anario se perdre à Rioum-ès-Mountonhos ? ». Mas tout lou mounde lauzè soun « sang-freid » de la dimmergado. Bastian óurio preferat que l’ome de dissabte fouguèsso estat un tuadour multiple. Acò óurio justificat sa « prudéncio ».

Minjè paziblomen e legissio lou journau en biouguent un boun café maugrat l’ouro tardièro. Tout cop la porto esquillabo soubre de gents que dintrabou. I fazio pas atenciou. A un moument pamen, auzis una voutz de fenno que dis : « Vaqui l’ome que m’o sauvado ! » e la jouvento de l’aute jour que s’aturo de sa taulo touto sourizento. Ero ammé tres ou quatre amics e amigos.

Apoundè. Sen tournats eici dien l’esperanço de vous trouba. Avet auzit lei nouvèlos ?
- Euh a, ço-bretounejè Bastian.
- M’avet sauvado d’una mort siguro.

Un de sis amics apoundè :
- Li gents de quaranto ons que sou forts e espalluts aun pas gausat boulega, mas vous que sèt jouve magroustèl, vous sèt levat cop-sic ! Ieu, vous counfessi que tremoulabi. S'avio sabut qu'avio ja tuat doutge persounos, ourio agut inquèro mai pour! Mas vous, sèt un valent, drolle! e pamen sèt pas di mai galhards."



Ж

Bastian se remembrabo la sceno. Aquel ome en vestits d’interiour èro dintrat ammé de sang soubre lei môs e en roumegant d’un aire esglariat : « Se vai passa de causos terriblos, sou pouderous ». Avio pensat que venio querre d’ajudo après un accident, que soun auto mô tenio la mô manifèstomen nafrado.

Puèi d’un cop l’ome avio sarrat lou còu d’una jouvento que venio al bar damanda chicom, una sirvieto ou un coutèl, e avio sarrat en, gournhant coumo un que fo un gros esforç.

Coumo tout lou mounde, Bastian èro demourat meque, paloficat, terrourisat, d’eitant que l’ome èro tant bèl que guel e soubretout plô mai espallut. E la deméncio amai, qu’èro manifèsto agaro, semblablo multiplica sei forços.

Bastian voulio veire lis ueis d’un fòu. N’avio pas jamai vists. Voulio veire exactomen coumo un fòu vous agacho. Mas l’aute boulegabo tout lou temp, soun cap virabo toujour per agacha à soun entour, per se revira d’un cop soubte, coumo quaucun que vòu fugi si moustres, ou coumo quaucun que vòu tua e que chirco una victimo.

Alèro, sèns s’en atracha, Bastian s’èro aturat d’aquel petassau d’ome, quàsi à lou touca, que chircabo sis ueis. Tout lou mounde avio cregut que fazio las primièros manobros per doumerga lou tipe, per l’empacha de noire abans de lou neutralisa, puèi que fetivomen, en avisant Bastian l’ome avio largat la drollo e agachabo à soun entour, coumo per chausi quau anabo tua, ço-crezio Bastian, coumo per chirca ounde fugi, ço-diguèrou li testimòni. Mas i avio Bastian entre guel e la porto.

Ж

Ero tard, à-n-aquelo ouro que li fringaire aun l’impressiou que sou souls à vilha, l’ouro qu’es reservado is amourous. La drollo èro estado uno amanto, noun-pas retengudo coumo acò se passo un primier cop, mas desboundado.

Acò’s ço que viscabou siguromen lis estèlos del rock ammé lours fans. La drollo avio fach l’amour ammé passiou e un pessuc de mai, coumo per recouneissenço, admiraciou, coumo per paga un dèute que sario estado countento de paga.

« Acò’s bou d’èsse un erò, finalomen » ço-pensè Bastian, e riguè dóuçomen. Guelo li damandè perqué. Guel doubriguè lou cais per respoundre, mas se pensè qu’èro bessai pas lou boun moument de li desvela que sa valéncio èro pas estado qu’una curiousitat imprudento, e que soun sang freid èro estat un brave pauc de coardiso.

Laidounc li diguè : « Rizi sèns razou, coumo on fo de bounur. »


Alan Broc
Lei nouvèlos miejo-negros

Aucun commentaire: