mercredi 28 octobre 2009

La cordo que viro l’auro : counte del Givoudan

.


Les Parlés dit intermédiaires sont ma passion, ils sont tout le contraire d'une langue académique figée.
Ils sont le résultat du lendemain de la "tour de babel" . L'on se comprend mais chacun dans sa spécificité.

Au contraire de la langue "écrite", la langue "parlée"
est celle de l'homme primordial qui cherche la vérité mais surtout qui ne veut pas la trouver, mais qui veut surtout être libre dans sa tête !!!

(Sèrgi Goudard)

0+0+0+0+0+0+0


(Noto : Per aquel counte d’Oulibie del Fabre èi restablit li v qu'escrieu sounque b. Èi pas toucat la rèsto. Lei variacious pàu/pau, Sent-Lacho / Sant Lacho sou dien lou tèste.)

(Noto segoundo : lou tèste es claufit d’arvernismes que podou derrouta noùsti legèires que sou pas auvirnhats, d’eitant que ieu li bouti pas per escrit en generau : lou l- intervoucalique devé G ou B : chabio, vouguet, sons prene ague per « chalio, voulet, sons prene alé ». lou –l finau toumbo dien la finalo –al : l’ousta, ai ma, va pus res… Belcop de voucabulàri especificomen auvirnhat, que vous empacharò pas d’entendre la fraso. N’i o d’autres, mas lis entendrés de vàutri-memes pensi.)

(Noto tres : lou tèste es entier. Li pounchs de suspensiou sou dedins, sou pas d’abreujados.)


Nouvelle proposée par Alan Broc ( Félibre auvergnat)

0+0+0+0+0+0+0


Aco se passabo dins l’ancien tems… Al jour de uei, lou mounde montou pas plus al ciel per recla sous afaires…

Sufis qu’un mati de la senmono sonto, Moussu lou curat de Sent-Lacho diguet a soun campanio.
- Escouto, Louiset ! Desespiei vint ons que soui lou curat de ta parocho, ai pas jamai agut lou plase de marida uno filho. Toutos demorou al croc! Dins cauces tems, la meno del mounde d’aqueste pais se saro abourido. Aco pot pas ana ! I o quicon de mai ou de mens, mes sabe pas de que ! La senmono que ve, toutes mous counfraires de Franço e d’Auvernhe maridaròu de parels e ieu, coumo cado on, badarai la saco . Me fòu trop vielh per supourta un afrount pario. E pode pas m’en ana, que caucus manquario pas de vira l’uelh, quond ieu aurio virat l’echino, mes te done moun poude qu’es aqui marquat sus aquel papio, per ana trouba nostre sent patroun al paradis. Disio-li tout ço que te dise e demondo-li de nous manda vitamen de pretenduts per nostros
drolos...

Lou lendemo, de bono ouro, Louisou tirabo l’esquinlo del paradis e demandabo a sent Peire de lou mena davons sent Privat. Sent Privat, coumo sabet, es demourat un brave pàu de tems dins la grotto del Mount-Minat qu’es umido. I o agantat de dougous teriplos e justamen, aquel jour de vent negre, sa siatico lou fasio soufri mai que mai. Ero un pàu renous…

- Qua sios tu ? demandet a Louisou. Sios un medeci ?
- O nou ! Soui l’ome d’afaire del curat de Sent-Lacho !
- De Sent-Lacho ? Lou pais de la cassibralho ?

Lou campanio respoundeguet sons se preissa:
Grond sent Privat, vese que vous òu ma parlat de nantres ! De mesciantos lengos disou que quond lou Bon Dieu semenet la cassibralho, soun sac se trauquet coumo passabo sus Sent-Lacho... e touto la grono toumbet soubre aquel trasse de pais! Mes acos pas vrai. D’aquelo grono, n’es toumbat un pau pertout. Que nantre sagien bien servits, dise pas nou, mes la vertat es que sen de magairouses ! Après lous Barbares, lous Roumans, lous Angleses, lous senhous, las guerros de religieu e la pesto, cresion de n’abere finit ame la misero ! Bata bous ! Arribet Moussu Jacquard que nous arouinet... E l’aigo que nous ennejet nostes oustas. E lou malur s’es pas arrestat: aro las filhos de nosto parocho passou per ço que sou pas e pas uno, mes pas uno o pouscut se marida desepiei vint ons ! La pus bravo drolo del mounde pourio veni de Sent-Lacho, de Sent-Chelus ou de las Valetos, que lou pus aganit des pretenduts, lou pus ore, lou mai gus vourio pas d’elo !... Aquelo vido pot pas dura ! Moussu lou Curat ne perd soun pàu de lati, sap pas plus de que dire and’aquelos drolos per lur fa prene pacienço: plourou, gisclou, coussirou, s’estabousissou, semblou d’endemouniados... Grond sent Privat, vous cha fa quicon per nantres.

Sent Privat, acos pas besoun d’ou dire, o un cur d’or. Fario quicon ame plase: ai la gardo del Giboudan e tene a ço que la meno de moun brave pople se perdie pas, mes a Sant-Lacho, i o quicon que vai pas !
Vese pas de que ! Paguen la talho, amai la dimo, fasen las bougados, sen pas mai engininats que d’antres. Sen pas des pus devots, pardi, aimen lou vi, sen un pau bracounios, coureires, batoustios, mes...
... mes abet un campanio qu’es un gusas !

Louisou sabio pas endounc se mettre. Ni mai de que dire. Mes ero pas toumbat ame la darrieiro plejado ! S’asartet: Grond sent Privat, lou counouisse lou campanio ! Es pas un mesciant bougre...
Per de que s’es pas maridat ? Acos el que duvio douna l’esemple. Escoutat, sent Privat, se counouisse Louisou, counouisse las filhos atabe ! N’i avio pas jes a soun goust, piei, vouguet que vous disie ?
Per elos coumo per el, va mai que Louisou demore vielh garçou ! E cos pas tout: o mescianto lengo, lou campanio ! Parlo ma de Moussu lou Curat...

O que nou ! Dis que Moussu lou Curat es pas large del porto-mounedo, mes acos pas vertat, e tout lou mounde dirio coumo el. E sabet que lou campanio dieu nourri sas sores, quatre vielhos filhos al croc ! O de dieutes dins toutos las auberjos del pais ! Nou, vese be ! Farai pas res per vantres, tont que lou campanio se saro pas maridat !
E be ! farai la coumicieu, diguet Louisou. Mes, diset-mi ? Lou campanio, pot pas las prene toutos... De que faren de las antros drolos a marida ?
Te ! Prend aquel moucel de cordo !
?... ?... ?...
Acos la cordo que fai vira l’auro !


saint Privat



Ж


La cordo que fai vira l’auro ! De que vos que ne fasie, de ta cordo, bougre de bedigas ! Sent Privat ses pas ma foutut de tu ! Coumo pensat, Moussu lou Curat ero pas countent de soun coumissiounari ! Un antre cop, faro sas afaires tout souguet ! La cordo de la campono grondo va plus res, diguet Louisou. Anave vous demanda un pau d’argent per ne croumpa uno antro. Vòu me servi d’aquelo de Sent Privat qu’es touto novo...

Aita faguet. Cos ero lou dissate sont e las camponos tournabou de Roumo, cargados de presents per lous efons saches e per las filhos a marida...

A peneto Louisou n’abio finit de campaneja que Moussu lou curat mountabo al clucho sons prene ague !
- De que ve de me dire Marineto ?... Anat vous marida ?...
- Heu... Moussu lou Curat...

Lou curat faguet dous poutouns, amai beleu quatre a soun campanio.
- Sono, Louisou ! Sono ! Sono !

Tout lou mati, Louisou sounet ! E de toutes lous vilaches, de Fraissineet, d’Espero, de Mougaieiro, de la Foulhieiro, de las Sagos, de Costomago, de Saremejos, des Grautous, del Chambou, de Lascols, de Coumbetos, del Bouchet, del Tremouguet, e des Pradels, las filhos davalabou per anounça qu’anabou se marida...

L’AURO AVIO VIRAT !!! Toutos las drolos de la parocho trouberou un partit: las bravos e las lajos, las boussudos e las drechos, las lengudos e las mudos, Janetoun qu’assarabo lous cinquanto ons e Margoutoun que n’avio pas encaro dos o set. I aguet qu’uno gamado de l’Escuro que patiguet un pau a trouba un toupi per sa cabusselo, mes crese qu’acos elo que faguet la pus richo afaire !

Quond Louisou sounabo la campono grondo, de toutes lous caires, arribabo de moussunots en levito fino e de paisons dins lur blodo bien empesado... Pensat be que n’i aguet pas per toutes ! E lous galants se tournerou en plouren. E plouro que plouraras ! Aco dieu estre desespiei aquel tems que se dis: « De Sent-Lacho, las sebos e las drolos fòu ploura! »

Aro me demandessiat pas endounc es passado la cordo, que faguet vira l’auro. Digus o pas pougt saupre de que Louisou n’avio fach ! Mes desespiei, a Sent-Lacho, n’aven pas agut besoun


OULIBIE DEL FABRE
paregut dien l’Armanac de Louzero per lou bel on de Dieu 1972

Aucun commentaire: