jeudi 6 février 2014

BATISTO ARTOU : L'OUSTAOU ENMASCA





L'OUSTAOU ENMASCA 



L'a moussu lou jùgi de pas doou XIIIe cantoun de Marsiho, que ven d'estre apela à juja un  cas de mascarié. Veici lei fet.
Misè Taoulissiè ooucupavo despuei tres an un estànci dins l'oustaou de misè Canàri,  carrièro dei Grand Carme. Lou proumier an, tout anè coumo su de roudeletto, lou segound tamben. Mai lou tresieme leis embroi acoumencèroun e si saoup que quand l'acord l'es plu entre lougatàri e prouprietàri. cado mousco deven un tavan. Misè Taoulissié e misè Canàri, qu'avien counfisa dous an ensem, an feni per si brouiha e si vouié lou maou de la mouart. Perqué? Per de ren, coumo es l'us entre basaruto.
Countaren pa eicito toùti lei pichoùnei misèri que nouèstei doues frumo si soun facho, lei  fion e lei coou d'esplingo que si soun manda. Lou jornaou serié pa proun grand. Es de fet  que misè Canàri, usant de soun dret de prouprietàri, à Pasco a manda la coupio à misè  Taoulissié. Aquesto n'a pa boufa v-uno, mai s'es dicho:
— Mi vinjarai, poutènci; siès uno grosso avarasso, ebè! ti vaou prendre mountè ti couei  l'ensàrri. Qu'a fa alor misè Taoulissié? Es anado trouva la frumo que fa lei carto: la masco  de la carrièro doou Traou d'Aran, e l'a di: L'a ma carogno de proprietàri que m'a garça la  coupio, e voudrieou mi vinja en fent quaouco mascarié que l'empachesse de louga soun  oustaou. Avès ren per acò?
La masco l'aguè touto lesto, si saoup que per pita de soou, aquèlei gen la counoueisson, e li diguè: — Ai vouesto afaire. Mai lou secret vous couestara vint franc. — M'es egaou, faguè misè Taoulissié, se fa d'efet. E tenès, vaquito quatre escu de cinq franc flame noou aou timbre de la Republico.
La masco l'ensigné la mascarié.

LOU JUGI, à misè Canàri. — Coumprèni pa ben. Mi dias qu'avès fa cita misè Taoulissié  en dooumàgi-interès per que vous a empacha de louga l'estànci qu'ooucupavo.
 
MISÈ CANARI. — Vouei, moussu lou jùgi. Figura-vous que moun estànci es à louga  despuei Pasco, coumo va dis la tabletto, que sian toutaro à San-Micheou e qu'ai pana  pouscu lou louga.
 
LOU JÙGI. — Es vengu degun per lou vesita?
 
MISÈ CANARI. — Sifet. Es vengu bessai mai de cent gen.
 
LOU JÙGI. — Eh ben! alor?

MISÈ CANARI. — Eh ben! alor, degun n'en voou.
 
LOU JÙGI. — Agrado pa?
 
MISÈ CANARI. — Si qu'agrado.
 
LOU JÙGI. — N'en demandas bessai troou chier?
 
MISÉ CANARI. — Nàni, moussu lou jùgi, n'en demàndi pa troou chier. Voou dous cent  cinquanto franc coumo sias un brave ome.
 
LOU JÙGI. — Eiço va ben, vous gramacieou doou coumplimen. Mai que voulès que li  fàgui se poudès pa louga voueste estànci?
 
MISÈ CANARI. — Bord qu'es la faouto de madamo, voudrieou qu'à titre de dooumàgi-  interès la coundanessias à mi paga à mita la rento d'aou mens un an.
 
MISÈ TAOULISSIÉ. — Tè voueste nas, misè tiropuou!
 
MISÈ CANARI. — La vias, aquello insoulento n'a pa proun de m'avè enmasca l'oustaou,  aro mi trato de misè tiro-puou.
 
LOU JÙGI. — V'a enmasca l'oustaou, dias?
 
MISÈ CANARI. — Vouei, moussu lou jùgi. Per si vinja que l'ai manda la coupio, mi l'a  enmasca e pouèdi plu louga l'estànci qu'ooucupavo.
 
LOU JÙGI, à misè Taoulissié. — Es verai, avès enmasca l'oustaou de madamo?
 
MISÈ TAOULISSIÉ. — Ieou? Mi gardarieou ben d'uno cavo ensin.
 
MISÈ CANARI. — Parlas coumo acò, aro que sian davant moussu lou jùgi, mai es pa ce  qu'avès di davant la bouchièro.
 
MISÈ TAOULISSIÉ. — Que bouchièro?
 
MISÈ CANARI. — Misè Pourrièro, la bouchièro de la carrièro Roumpi-Cuou.  
LOU JÙGI. — E qu'a di misé Taoulissié à la bouchièro?
 
MISÈ CANARI. — L'a di: Sabès pa, l'a aqueou viei ravan de misè Canàri que m'a manda  la coupio. Mai mi vinjarai. Faou quo l'enmàsqui soun oustaou.
 
LOU JÙGI. — E vous l'a enmasca?
 
MISÈ CANARI. — Enmasca, dias? Talamen enmasca que l'estànci qu'avié aquello  mechanto, mi resto su lei bras.
 
LOU JÙGI. — Su lei bras! Sias pu fouarto qu'Herculo alor!
 
MISÈ CANARI. — Es uno façoun de parla. Vouèli dire qu'es pa louga.
 
MISÈ TAOULISSIÉ. — Tè, coumo s'èro ma faouto. Un poucieou ensin!

MISÈ CANARI. — Poucieou, quand l'erias. madamo... Vouei, sias anado co de la masco,  va tèni de misè Quinsoun, la rampaihuso de cadièro, e v-a ensigna uno mascarié per mi  porta tort.
 
LOU JÙGI. — Qu'es aquello mascarié?
 
MISÈ CANARI. — D' abord, es misè Bouscarlo, la frumo de meinàgi, que va m'a di, avès  fa set coou de sueito l'entre-signe de la crous en acoumençant per l'espalo gaoucho e en  diant:
— Qu'un lucifer cure l'oustaou de misè Canàri e que si lougue pa! Puei avès près un  saquet, l'avès mès dedins uno couè de limbert, lei quatre pato d'un grapaoud, la testo d'uno taranto, uno alo de machouetto, l'avès pissa dintre en diant:
— Lucifer, que l'oustaou de misè Canàri si lougue quouro lou limbert aoura retrouva sa
couè; lou grapaoud, sei pato; la taranto, sa testo; la machouetto, soun alo e.....
 
LOU JÙGI. — E vous, voueste pissin. Asso! mai vous cresès que lou Gouvernamen mi  pague per aousi de talo gandouaso? Fé-mi un paou lou plesi toùti doues d'ana veire se  vouesto soupo si brulo pa. Ensin juja.
 
MISÈ CANARI. — Ebè! sias ben ouneste, moussu lou jùgi. Mai m'adreissarai à pu fouart  que vous. D'aqueou pas, vaou trouva moussu Passeroun, l'escriban publi, e li farai faire  uno peticien per moussu lou President de la Republico!.....


*+*+*+*+*



Aucun commentaire: