mardi 8 mai 2012

AUTHEMAN : JACOUMAR PAIRE E FIEU - 1901

.




JACOUMAR PAIRE E FIEU

Autro-fes, quand venié qu'un ome trepassavo
D’usage, dins soun art, soun fiéu lou ramplaçavo,
Car lou fiéu douno ajudo au paire e d'aquéu biai,
Souvènt es autant qu’éu au courrènt dóu travai,
Mai vuei n'es plus ansin, tóuti fan la bestiso
De chanja d'emplega tout coume de camiso;
Ço que fai que, i’aguènt pèrtout d'ome nouvèu,
O tout se distimbourlo o tout vai de cantèu.
Se me permete aquéu pichot bout de critico,
N’es pas moun entencioun de parla poulitico;
Es acò que nous met tóuti dins lou bourboui
E despièi proun de tèms sabèn ço que n'en coui.
Revenen…. Vous disiéu qu'antan, dins li famiho,
Dóu travai peirenau li garçoun e li fiho
Fasien l’aprendissage à l’oustau.... S’estruisien
Dóu trafi que si paire e si maire fasien,
E quand avien lou goust e lou biais de ié mordre,
Bèn souvènt devenien d’oubrié de proumier ordre.
Au-jour-d’uei, se lou paire es courdounié, lou fiéu
Dis: — Tira lou lignòu! Acò ’s trop bas pèr iéu.

S’es païsan: — Adiéu, poudès me veni querre,
Paire! Vau m'entrauca dins lou camin de ferre.
Se saup un pau escriéure e proun legi, lèu-lèu,
Vòu èstre professour o garçon de burèu.
Li chato que l’amour de la teleto afolo,
Pantaion lou brevet de mestresso d’escolo.
Antan, se lou paire èro amoulaire o fustié,
Eh! bèn, vesias si fiéu countunia soun mestié;
E s'èro jardinié, lou paire, la marmaio
De bono ouro sabié reclaure l’ourtoulaio.
M'anas dire: — Perqué tout aquéu racontar?
Es just pèr vous parla di dous vièi Jacoumar
E vous dire perqué fuguèron mes deforo
E ramplaça au clouchié pèr soun fiéu e sa noro.
L'autourita d'alor, lou cas estènt pressant,
Anèron pas bèn lieu cerca de ramplaçant,
Bèn segur que degun devié miés saupre faire
Qu'un fiéu qu’avié ’studia lou mestié de son paire.
Or veici que sujèt aguèron de seriéu
De remplaça lou vièi Jacoumar pèr soun fiéu.

Planta dre, tóuti dous, dins soun arcado viejo,
L’ome picavo l'ouro e la femo la miejo.
L'obro, à dire verai, sèmpre avié bèn marcha,
E lis Avignounen poudien s'ana coucha
Tranquile, assegura que li campanejaire
Li reviharien just à l’ouro dis afaire,
Quand se vai devina qu’un vèspre, sus lou tard.
Un ami vèn trouva lou brave Jacoumar
E ié dis: — Esto sero, anan faire riboto,
Fau que vènges, cargan uno miejo-culoto!
Jacoumar voulié pas quita soun posto; mai
Tant de fes sa mouié ié digué: Vai-ié, vai!
N'ai pas besoun de tu, iéu, pèr souna lis ouro
Que vès-l'aqui parti ’mé l’ami Jan Toutouro.
Enregon l'escalié, que davalon plan-plan,
S'arrapon bras dessus, bras dessouto e s'envan
Abas en Bartalasso, ounte quàuqui coulègo
Lis esperavon, tout en se lipant li brego,
Car à l'àsti viravo un superbe dindas
E l'óudour d’un civié gatihavo lou nas.

Se faguè pèr ma fisto! uno noço coumplèto
E, coume l'avien di, carguèron miejo-guèto.
Acò 's rèn... Mai amount Madamo Jacoumar
Ero desmemouriado e picavo à l’asard.
La paureto, dis ouro avié perdu lou comte
E (lou cas s'es passa tau que vous lou raconte),
Tantost li despassant et tantost batènt court,
Garcè ’n chereverin que durè jusqu’au jour;
E tau èro l'emboui dis ouro que sounèron
Que lis Avignounen sabien plus mounte n’èron.
Enfiouca pèr la dindo e lou vin calourènt,
Lou brave Jacoumar se doutavo de rèn.
Mai quand, sus lou matin quitè la Bartalasso
E que, gai e redoun, arribè sus la plaço,
Pecaire! e qu'ausiguè tout aquéu chafaret,
Au reloge escalè tant qu’aguè de jarret.
Sa femo cerquè proun pèr se metre à la sousto...
Mai l'aguè lèu trouvado e... iè fichè 'no rousto!
Fau dire que jamni èro esta tant brutau
E qu'un quart d’ouro après n’aguè 'n regrèt mourtau,

Or, quand fuguè grand jour, li Conse s’acampèron
E, cresènt qu'èro fòu, en cors deliberèron
Que falié ramplaça lou paire pèr lou fiéu;
E despièi lou reloge a marcha forço miéu.
Car lou fiéu Jacoumar sachènt ço que n'en costo
De faire un bon repas, quito jamài soun posto,
E tant a bono pougno e fai bèn soun devé
Que l’ouro d’Avignoun s'entènd à Mont-Favet.

E di vièi, que n’an fa? La vilo noun ingrato
Au Museon Calvet i’a douna sa retrato.
Aqui s'atrovon bèn... Demandon soulamen
Un pichot refrescaga à sis abihamen.



AUTHEMAN

Lou jacoumar - 1901




.

Aucun commentaire: