traduction Prouvènçalo Jan Roche
sus Ciel d'Oc
sus Ciel d'Oc
C A N T - 1
Dante vèn de sourti de ta fourèst pèr escala la colo luminouso. Tres bèsti ié copon camin. Vergéli ié vèn en ajudo e i’óufris de lou mena en Infèr e en Purgatòri.
1 Au mitan dou camin de nosto vido (1), aguènt manca la drechiero, me devinère dins uno séuvo escuro. (2)
4 Ah! coume es dur de dire ço qu’èro aquelo séuvo fèro, aspro e reguergo, que soun soulet remèmbre tourna-mai m’espauris.
7 Tant es amaro qu’es tout just se l’es mai qu’elo la mort; mai pèr resouna dóu bèn que i’atroubère, fau que parle dis àutri causo que i’ai vist.
10 Saupriéu pas dire coume i’ intrère, talamen ère ablasiga de som (3) au moumen que manquère lou camin de verita.
13 Mai quand fuguère arriba au pèd d’uno colo (4), que clausié la vau abouscassido ounte la pòu m’avié jala lou cor, aussère la visto e n’en veguère li plus aut pendis adeja daura pèr li rai de l’astre que, sus tout camin, mostro au mounde la vìo drecho.
19 Alor, s’ameisè un brisoun la pòu que, au plus founs de moun cor amagado, m’avié secuta touto uno niue passado dins lis ànci.
22 E coume aquéu que, desalena, s’estènt tra dis erso de la mar deliéuro e aguènt touca la ribo, se viro vers l’aigo ferouno e l’aluco fisse, ansin moun amo, sènso s’arresta de fugi, se revirè pèr aluca lou pas que ges de vivènt a jamai franqui.
28 Quouro moun cors alassa se fuguè pausa un pau, reprenguère moun camin long dóu pendis souvertous, de modo que lou pèd que me i’arrestave dessus de-longo èro lou mai bas.
31 E vaqui subran, pau après lou coumençamen de la mountado, uno pantèro (5) lóugiero e rapido e dóu péu chimarra; fasié pas mino de se gara; au countràri, tenènt la draio, m’aplantavo tant que, mai d’un cop, regardère à rèire, lèst à revira camin.
37 Èro la primo matinado e lou soulèu escalavo dins lou cèu em’ aquélis estello qu’èron em’ éu quouro l’amour divin baiè lou proumié vanc à-n-aquéli bèlli causo; ansin, l’ouro matiniero e lou dous Printèms, tout me fasié espera d’escapa à la bèsti de la pèu caieto; acò empachè pas qu’aguèsse pòu en vesènt parèisse un lioun. (6)
46 Semblavo que la bèsti se vouguèsse rounsa sus iéu emé la tèsto auto e uno ràbi talamen empurado pèr la fam, qu’aurias di que l’aire meme n’avié pòu.
49 Enfin, sourtiguè uno loubo (7) que, dins soun meigrige, semblavo cargado de tóuti lis abramadisso, e que fuguè l’encauso que forço mounde soufriguèron touto sa vido; en regardant la bèsti, me sentiéu li mesoulo jalado de la pòu e moun atupimen fuguè tau, que perdeguère l’espèr d’ajougne l’auturo.
55 E coume l’avaras, que sa gau souleto es estado d’acampa, quouro arribo lou moumen que tóuti si bèn i’escapon, noun trobo plus que d’idèio segrenouso e uno tristesso mourtalo, tau me rendeguè la bèsti tourmentalo que, me venènt à l’endavans, pau à cha pau me rebutavo vers la vau sourno (8) ounte jamai lou soulèu ié pico.
61 Dóu tèms que derroucave à la baisso, m’apareiguè uno formo umano que sa voues flaco ié semblavo veni d’un long mudige.
64 Entre l’agué devistado dins lou grand desert, ié cridère: “Agues pieta de iéu, quau que fugues, amo o ome carnau!”
67 Me respoundeguè: “Siéu pas un ome de-bon, mai fuguère ome, e mi gènt fuguèron loumbard e mantouan ambedous.
70 “Nasquère dóu tèms de Jùli, emai fuguèsse tard, e visquère à Roumo dóu tèms dóu valènt Aguste, dóu tèms di diéu faus e messourguié.
73 “Pouèto fuguère, e countère lis esplé dóu juste fiéu d’Anchise que venguè de Troio quouro lou fiò aguè derouï l’ourgueiouso ciéuta.
76 “Mai tu, digo, perqué t’entournes vers la séuvo di doulour ? Perqué escales pas la mountagno deleitablo qu’es cap e causo de touto joio coumplido ?”
79 - “Adounc es tu Vergéli, aquelo font armouniouso qu’a espandi sus lou mounde si flot de pouësìo ?”, ié respoundeguère crentous.
82 “0! dis àutri pouèto ounour e lume, pousquèsson me faire targo, dins aqueste dangié, li longs estùdi e lou grand amour que m’a fa espeluca tis obro.
85 “ Tu siés moun mèstre, siés moun autour de predileicioun e lou soulet de quau prenguère lou bèl estile qu’a fa ma renoumado.
88 “Vé, la bèsti que m’a fa revira camin; aparo-me d’elo, sàvi famous, que de la pòu mi veno baton à noun plus.”
91 - “Acò ’s pas la draio que te falié enrega pèr te traire d’aquelo encountrado assóuvagido”, éu me venguè quouro se fuguè avisa que plourave; “dóumaci aquelo bèsti que te fai crida secours laisso passa degun sus soun camin e sagato aquéli que ié tènon tèsto; e, de naturo, es tant cativo e marridasso, que soun bramadisso es jamai sadoulo; e quouro a manja, sa fangalo es pièjo qu’avans.
100 “Soun noumbrous lis animau que s’apàrio em’éli; e lou saran encaro mai fin- qu’à
tant que vèngue lou Lebrié (9) que la fara mouri de malo mort.
103 “Aqueste, ges de terro, ges de mas ni de pecùnio l’apasturaran; mai sapiènci,
amour e vertu; e sourtira de la nacioun que viéu entre Feltro e Feltro. (10)
106 “Sara lou sauvadou d’aquelo umblo Itàli que, pèr elo, Camiho, Euriale, Turne e
Nisse mouriguèron de si ferido.
109 “Aqueste la couchara de ciéuta en ciéuta fin-que l’ague facho rintra dins l’Infèr
d’ounte l’envejo la faguè sourti.
112 “Tambèn pènse e juge que fariés miés de me segui; iéu sarai toun menaire, e te trairai d’aqui pèr t’adurre i demouranço eterno ounte ausiras li crid de desesperanço e veiras lis esperit doulènt d’aquéli qu’a passa tèms fuguèron, e que fan la crido de sa danacioun; e veiras aquéli que, dins lou fiò, se regaudisson (11), bono-di l’espèr que servon de pousqué s’apoundre, quouro que fugue, is amo benurouso.
121 “E se vos, pièi, mounta vers éli, te faudra pèr coumpagno uno amo mai que iéu digno d’aquest pres-fa; em’ elo te leissarai, (12) avans de m’enana, dóumaci l’Emperaire que règno eilamoundaut, estènt que couneiguère pas sa lèi, vòu pas que pèr iéu l’on fugue adu dins sa ciéuta celèsto.
127 “Soun poudé s’estènd sus tóuti li partido de l’univers; mai aqui i’a sa demouranço,
aqui i’a soun trone; oh! benurous aquéu que i’es elegi!”
130 E iéu à-n-éu: “Pouèto, te n’en prègue au noum dóu Diéu que couneiguères pas, pèr fin qu’escape au mau presènt emai au pièje, meno-me ounte me vènes de dire, que posque vèire la porto de Sant Pèire (13) e lis amo d’aquéli que me n’as fa un tant doulènt retra.”
136 Alor se meteguè en routo, e iéu lou seguissiéu en caminant sus si piado.
*+*+*
Noto : (1) Camin de nosto vido: A trento-cinq an, segound lou crèire d’aquéu tèms.
(2) Séuvo escuro: Alegouricamen, lou vice.
(3) Ablasiga de som: Avié perdu la visto claro dóu Bèn.
(4) Uno colo: Alegouricamen, la vertu.
(5) Uno pantèro: Simbole de lussùri.
(6) Un lioun: Simbole d’ourguei.
(7) Uno loubo: Simbole d’abramadisso.
(8) Vau sourno: Mau-grat soun desir, se res l’ajudo, Dante escapara à la vertu e tournara au vice.
(9) Lou Lebrié: Emai agon pas manca, lis ipoutèsi, s’es jamai pouscu saupre quau èro o quau pensèsse, Dante, que sarié lou persounage que s’escound souto aquelo misteriouso alegourìo. (10) Feltro e Feltro: Feltro dóu Friul e Montefeltro de Roumagno ?
(11) Se regaudisson: Lis amo dóu Purgatòri.
(12) Em’ elo te leissarai: Emé Beatris.
(13) La porto de Sant Pèire: La porto dóu Purgatòri.
.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire