mercredi 14 janvier 2015

Peireto Berengie : Un generau de Sant-Troupés




Un generau de Sant-Troupés


Que digon Sant-Troupés e tout d’uno pensan au Baile Sufren. Mai quau vous a pas di que la viloto a d’àutris ome celèbre coume lou generau Jan-Francés Allard que ié nasquè lou 8 de mars 1785, dins uno famiho de pescaire e de marin. Quouro aguè l’age, pivela pèr Napoléon e sis esplés, rintrè dins l’armado de l’emperaire ounte faguè grando e reçaupè la Legioun d’ounour en 1814.
Sèmpre pivela pèr Napoléon, anè lèu à soun rescontre à Golfe-Juan quouro rintrè de l’isclo d’Elbo. Intra dins sa gardo, lou quitè plus fin qu’au desastre de Waterloo. Mai coume èro toujour enfachina pèr lou rèire emperaire, quatre an plus tard se diguè de lou venja e partiguè is Indo pèr coumbatre lis Anglés. Eila, lou maharaja Randjit regnavo, au Nord, sus l’inmènse païs, dóu Cachemire fin qu’à l’Imalaia. Rescountrè Jan-Francés Allard que l’espantè de talamen que sabié tout sus la Grando Armado de Napoléon e ié fisè d’ourganisa sa propro armado. Vai ansin que l’ancian generau napouleounian venguè generalissime dis armado dóu Penjab e gagnè d’à cha pau li principauta vesino. 

Dins aquéli bataio capitè  de s’empara, entre àutri presouniero, de la fiho dóu prince de Chamba, Banou Pan Deï, qu’avié pas que 6 an. Talamen la pichoto èro escarrabihado que decidè de faire soun educacioun e fin finalo l’espousè pèr si bèus iue en amelo. Avié 31 an, elo 12 an ! Aguèron cinq enfant en douge an. Rintrèron alor en Franço pèr Bourdèu, lou 10 de juliet 1835. Li journalisto èron deja aqui e la nouvello d’aquéu retour se sachè lèu dins touto la Franço. Paris ié faguè un triounfle. Èro de tóuti li saloun e lou rèi Louis-Felipe l’aculiguè en grando poumpo. S’istalèron pièi à Sant-Troupés. Un nouvèl eros pèr la viloto, e sa femo adusié l’eisoutisme e fasié pantaia lou païs. Se faguè coustruire uno bello bastido, vuei oustelarié de lùssi. Tournè espousa sa femo de 21 an davans l’amenistracioun franceso e fisè si pichot au capelan de l’endré. La resoun founso d’aquéu retour èro que voulié pas, dins lou cas que mourriguèsse, que sa véuso fuguèsse cremado vivo coume lou voulié la tradicioun eila, e voulié faire de sis enfant de pichot Francés crestian.
Lou rèi ié fisè en 1836 la cargo d’ambassadour à Lahore. S’entournè dounc is Indo mai leissè sa famiho en Franço, uno famiho tristo e uno mouié inquieto. Tres an plus tard, en janvié 1839, uno letro dóu generau Court i’arribè que disié sa mort. 
Tout Sant-Troupés fuguè touca. Lou generau Allard èro mort de malautié à Peshawar (vuei au Pakistan) dins sa 54enco annado. Soun cors, lou raduguèron à Lahore e reçaupeguè lis ounour militàri dins caduno di vilo que travessè. Fuguè ensepeli dins un mousoulèu au founs dóu jardin d’un maharaja, emé de funeraio naciounalo. Sa mouié se faguè crestiano emé lou rèi e la rèino que la peirinejèron.
Vuei, dins Lahore (Pakistan), i’a sèmpre lou mousoulèu mai lou jardin a despareigu. Demié li sèt milioun de mounde de Lahore, i’a segur plus degun pèr se ramenta lou generau napouleounian…

Un Troupesen que devèn pas óublida.


Peireto Berengier




*+*+*+*






Aucun commentaire: