Lou marit oste
— I —
Sabès que lou bon Diéu, emé Sant-Pèire e Sant-Jan, de-fes fan sa tournado sus la terro pèr puni li marrit e recoumpensa li bon. Un jour dounc que Noste Segne, em’aquéli benurous, varaiavo en aquest mounde, intrèron dins uno aubergo pèr prene soun repas.
E quand aguèron dina, lou bon Diéu diguè à Sant Jan:
- Pago, Jan.
- N’ai pa ’n sòu, diguè Sant-Jan.
E se virant de-vers sant Pèire, lou segnour ié fai peréu:
- Pago, Pèire.
- N’ai pa ’n sòu, diguè Sant-Pèire.
E alor lou bon Diéu mandè la man en pòchi, e sourtiguè ’no bourso pleno de louvidor. N’en baiè un à l’oste, s’aubourè, e s’enanèron.
— II —
Mai pas pulèu èron deforo, l’oste fai à sa femo:
- As vist aquelo bourso? oh! queto bourso! rèn que de louvidor, de louvidor en or!...
Se i’anave leva?
- Diéu t’engarde, miserable! sa femo ié diguè.
- Eh! saumo, laisso faire. Aquel or trelusènt me fai boumbi lou sang, nosto fourtuno es facho... Li vau arresta.
E ’m’ acò, lou gusas pren un acóurchi, vai se metre à l’espèro à la crousiero dóu camin, e coume lou bon Diéu pareiguè ’mé si coumpagnoun, l’oste ié part dessus, emé soun coutèu à la man, e ié crido:
- Arresta! la bourso o la vido!
Mai n’avié pas bada que lou bon Diéu lou toco de sa man pouderouso, e lou tremudo en ase... L’oste, en un vira d’iue, devengué ’n ase rouge, un gros ase pelous, aurihu, tout basta e bèn encabestra.
- I, diguè lou bon Diéu.
E l’ase filè davans, e li tres benurous ié mountavon dessus un pau chascun, quand èron las.
— III —
Veici que, pèr camin, au bout de quauque tèms, van rescountra ’n paure móunié que plegavo lis esquino en pourtant un sa de blad, e que susavo à gros degout en quichant lou poung sus l’anco:
Noste Segne ié vengué:
- Mai, paure ome, pecaire! en carrejant ansin vòsti sa sus l’espalo, vous anas relassa!
Pourrias pas croumpa ’no bèsti?
- Certo, avès proun resoun, lou móunié respoundeguè. Mai coume voulès faire, quand avès ges de d’argènt?
Lou bon Diéu ié diguè:
- Voulès que vous louguen aquest ase?
Lou móunié pausè lou sa, regardè lou bourrisco e diguè:
- Vole bèn, se cantas pas trop aut, car pèr un ase, es un bèl ase!
Noste Segne alor ié dis:
- Vous lou lougaren per sèt an: tóuti li jour que Diéu a fa, metrés un sòu dins uno bourso, em’ acò, fin di sèt an, nous dounarés pèr pago ço que i’ aura dedins.
- Ato! lou móunié faguè, poudès pas èstre mai resounable.
- Vès, soulamen, lou bon Diéu apoundeguè, vous avertisse d’uno causo: aquel ase manjo rèn. Se nourris que de regardello. Tóuti li fes que bramara, arraparés un barroun, e zóu! sus lis esquino! N’es pas besoun d’autro pitanço pèr ié donna de flamboueso.
- Acò sufis, brave ome! lou móunié respoundeguè. E ’m’ acò, se derrabant quàuqui péu de la barbo, li jitè au vènt, coume se fai, en cridant:
Pacho
Pacho
Cènt escut pèr la desfacho!
E enmenè l’ase au moulin.
— IV —
Ah! moun paure bardot! n’aguè de cop de barro! Durant sèt an de tèms tóuti li fes e quanto bramavo la fam, lou móunié agantavo un bastoun de quatre pan, e sabavo dur...
Basto, quand li sèt an fuguèron acoumpli, lou bon Diéu passè au moulin:
- Veniéu querre moun ase, dis, emé lou salàri que sian esta d’acord.
- Moun bon, rèn de plus juste, lou móunié respoundeguè. Aquest avié fa fortuno,ujas! em ’un ase ansin que manjavo que de regardello e travaiavo coume un cifèr!
Paguè rubis sus l’ounglo la soumo qu’à cha sòu s’èro acampado dins sèt an. Noste Segne la prenguè, agantè l’ase pèr la caussano, em’ acò s’en venguè, emé Sant-Jan e Sant-Pèire, tout dre-à-n-aquelo aubergo ounte une fes avien dina.
- Bon-jour, la femo! ié diguèron à l’oustesso, belèu nous couneissès plus? Es nous- àutri que passerian, i’a sèt an... vous rapelas pas?... Memamen, qu’en sourtènt, à la crousiero nous arrestèron.
- Ha! l’oustesso cridè, bràvi gènt, es vous-autre. Diéu vous lou doune, lou bon vèspre! Mai, vès, à vous bèn dire, despièi lou jour que dinerias eici dins un moun lougis, ié dèu avé sèt an, m’es arriba que de malur. Degun vèn plus à moun aubergo, moun ome a despareigu...
- Voste ome? diguè lou bon Diéu, es aqui sus la porto.
L’oustesso sort e sauto dins li bras de soun ome à quau noste Segnour avié rendu sa formo.
Lou bon Diéu s’avancè, e ié diguè à l’oste:
- Eh! bèn, te servira la leiçoun que t’ai douna? saras brave, aro?
- Ah! Segnour, cridè l’oste en toumbant à geinoui, perdounas-me, persounas-me!
- Tè, diguè lou bon Diéu, vaqui aquelo bourso: es l’argènt qu’as gagna dins li sèt an de penitènci. E, que fague un bon usage! car l’argènt, pèr que flourigue, fau lou gagna, noun lou rauba.
E ’m’ acò l’Autisme, Sant-Pèire emé Sant-Pau, s’esvaliguèron.
Armana prouvençau 1876
*+*+*+*+*
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire